Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

longe gentium

  • 1 longe

    longē, adv. [st1]1 [-] en long, en longueur; loin, au loin.    - vim suam longe lateque diffidunt, Cic. Div. 1, 79: (les dieux) répandent en long et en large leur puissance.    - omnibus longe lateque aedificiis incensis, Caes. BG. 4: après avoir incendié toutes les maisons sur une vaste étendue.    - longe gradi, Virg. En. 10, 572: faire de grands pas.    - longe abesse, Cic. Fam. 2, 7, 1: être éloigné.    - longe procedere, Cic. Verr. 2, 65: s'avancer loin.    - quam longe videmus? Cic. Ac. 2, 80: à quelle distance porte notre vue?    - domi aut non longe a domo esse, Cic. Phil. 12, 23: être chez soi ou non loin de chez soi.    - locum castris deligit ab Avarico longe milia passuum sedecim, Caes. BG. 7, 16, 1: il choisit un emplacement pour son camp à une distance de seize mille pas d'Avaricum.    - tria milia passuum longe a castris considere, Caes. BG. 5, 47, 5: prendre position à trois mille pas du camp.    - non longe ex eo loco abesse, Caes. BG. 5, 21, 2: n'être pas fort éloigné de ce lieu.    - longe gentium abesse, Cic. Att. 6, 3, 1: être à l'autre bout du monde.    - non longe a Syracusis, Cic.: non loin de Syracuse.    - longe esse alicui, Virg. (longe esse ab aliquo, Caes.): n'être d'aucun secours à qqn.    - compar. sans infl. sur la constr., c. amplius: non longius milia passuum octo abesse, Caes. BG. 5, 53, 7: n'être pas à plus de huit mille pas de distance. [st1]2 [-] au fig. longuement ; loin, au loin.    - aliquid longius dicere, Cic. Or. 162, exposer qqch plus longuement.    - labi longius, Cic. Leg. 1, 52: se laisser aller trop loin de son sujet.    - verbum longius ductum, Cic. Br. 274: mot tiré de trop loin, recherché.    - longe aliquid repetere, Cic. Leg. 1, 28: aller chercher qqch bien loin en arrière.    - longe prospicere casus futuros rei publicae, Cic. Lael. 40: voir au loin dans l'avenir les dangers qui menacent la république.    - quoad longissime potest mens mea respicere, Cic. Arch. 1: aussi loin que mon esprit peut revoir en arrière.    - alicujus vitam longius producere, Cic. Br. 60: faire vivre qqn plus longtemps, lui attribuer une vie plus longue.    - longius anno, Caes. BG. 4, 1, 7: plus d'un an.    - longius triduo, Caes. BG. 7, 9, 2: plus de trois jours.    - paullo longius, Caes. BG. 7, 71, 4: un peu plus longtemps. [st1]3 [-] grandement, beaucoup.    - mais avec des adj., adv. ou verbes marquant éloignement, différence, préférence: longe abhorrere, dissentire, praestare, excellere, antecellere, anteponere, longe alius, dissimilis, aliter, secus, etc.    - a vulgo longe longeque remoti, Hor. S. 1, 6, 18: écartés loin, loin de la foule.    - longe aliter est, Cic. Amer. 138: il en est tout autrement.    - ea res longe aliter ac ratus erat evenit, Sall. J. 7: l'issue fut tout autre qu'il n'avait pensé. [st1]4 [-] devant les superl.: de beaucoup, sans contredit.    - longe plurimum ingenio valere, Cic. Br. 55: avoir une très haute supériorité intellectuelle.    - longe eloquentissimus, Cic. Caec. 53: de beaucoup le plus éloquent.    - longe omnium princeps, Cic. Or. 62: de beaucoup le premier de tous.    - longe longeque plurimum tribuere honestati, Cic. Fin. 2, 68: faire la part de beaucoup la plus large à l'honnête.    - longe nobilissimus fuit et ditissimus, Caes. BG. 1, 2: de beaucoup le plus noble et le plus riche.    - devant les compar.: longe melior, Virg. En. 9, 556: bien supérieur.    - cf. Sall. H. 3, 48, 9 ; Liv. 24, 28, 5 ; Curt. 10, 3, 10; Tac. An. 4, 40; Quint. 10, 1, 7, etc.
    * * *
    longē, adv. [st1]1 [-] en long, en longueur; loin, au loin.    - vim suam longe lateque diffidunt, Cic. Div. 1, 79: (les dieux) répandent en long et en large leur puissance.    - omnibus longe lateque aedificiis incensis, Caes. BG. 4: après avoir incendié toutes les maisons sur une vaste étendue.    - longe gradi, Virg. En. 10, 572: faire de grands pas.    - longe abesse, Cic. Fam. 2, 7, 1: être éloigné.    - longe procedere, Cic. Verr. 2, 65: s'avancer loin.    - quam longe videmus? Cic. Ac. 2, 80: à quelle distance porte notre vue?    - domi aut non longe a domo esse, Cic. Phil. 12, 23: être chez soi ou non loin de chez soi.    - locum castris deligit ab Avarico longe milia passuum sedecim, Caes. BG. 7, 16, 1: il choisit un emplacement pour son camp à une distance de seize mille pas d'Avaricum.    - tria milia passuum longe a castris considere, Caes. BG. 5, 47, 5: prendre position à trois mille pas du camp.    - non longe ex eo loco abesse, Caes. BG. 5, 21, 2: n'être pas fort éloigné de ce lieu.    - longe gentium abesse, Cic. Att. 6, 3, 1: être à l'autre bout du monde.    - non longe a Syracusis, Cic.: non loin de Syracuse.    - longe esse alicui, Virg. (longe esse ab aliquo, Caes.): n'être d'aucun secours à qqn.    - compar. sans infl. sur la constr., c. amplius: non longius milia passuum octo abesse, Caes. BG. 5, 53, 7: n'être pas à plus de huit mille pas de distance. [st1]2 [-] au fig. longuement ; loin, au loin.    - aliquid longius dicere, Cic. Or. 162, exposer qqch plus longuement.    - labi longius, Cic. Leg. 1, 52: se laisser aller trop loin de son sujet.    - verbum longius ductum, Cic. Br. 274: mot tiré de trop loin, recherché.    - longe aliquid repetere, Cic. Leg. 1, 28: aller chercher qqch bien loin en arrière.    - longe prospicere casus futuros rei publicae, Cic. Lael. 40: voir au loin dans l'avenir les dangers qui menacent la république.    - quoad longissime potest mens mea respicere, Cic. Arch. 1: aussi loin que mon esprit peut revoir en arrière.    - alicujus vitam longius producere, Cic. Br. 60: faire vivre qqn plus longtemps, lui attribuer une vie plus longue.    - longius anno, Caes. BG. 4, 1, 7: plus d'un an.    - longius triduo, Caes. BG. 7, 9, 2: plus de trois jours.    - paullo longius, Caes. BG. 7, 71, 4: un peu plus longtemps. [st1]3 [-] grandement, beaucoup.    - mais avec des adj., adv. ou verbes marquant éloignement, différence, préférence: longe abhorrere, dissentire, praestare, excellere, antecellere, anteponere, longe alius, dissimilis, aliter, secus, etc.    - a vulgo longe longeque remoti, Hor. S. 1, 6, 18: écartés loin, loin de la foule.    - longe aliter est, Cic. Amer. 138: il en est tout autrement.    - ea res longe aliter ac ratus erat evenit, Sall. J. 7: l'issue fut tout autre qu'il n'avait pensé. [st1]4 [-] devant les superl.: de beaucoup, sans contredit.    - longe plurimum ingenio valere, Cic. Br. 55: avoir une très haute supériorité intellectuelle.    - longe eloquentissimus, Cic. Caec. 53: de beaucoup le plus éloquent.    - longe omnium princeps, Cic. Or. 62: de beaucoup le premier de tous.    - longe longeque plurimum tribuere honestati, Cic. Fin. 2, 68: faire la part de beaucoup la plus large à l'honnête.    - longe nobilissimus fuit et ditissimus, Caes. BG. 1, 2: de beaucoup le plus noble et le plus riche.    - devant les compar.: longe melior, Virg. En. 9, 556: bien supérieur.    - cf. Sall. H. 3, 48, 9 ; Liv. 24, 28, 5 ; Curt. 10, 3, 10; Tac. An. 4, 40; Quint. 10, 1, 7, etc.
    * * *
        Longe, Aduerbium. Loing.
    \
        Non longe ab aedibus. Cic. Il n'est pas fort loing de la maison.
    \
        Longe iam abieram. Terent. J'estoye ja allé assez loing.
    \
        Ne longe abeam per translationem. Cic. Sans que j'aille plus loing pour trouver exemple. Vide ABEO.
    \
        Longe hinc abest, vnde vectae Sumus. Plaut. Il y a loing d'ici d'où, etc.
    \
        Longe gentium abest. Cic. Il est fort loing.
    \
        Longe a me abest. Plaut. Il est loing de moy.
    \
        Ista stimulum longe habet. Plaut. Dont elle atteint de bien loing.
    \
        Illic longe vsque in campis vltimis habitat. Plaut. Il demeure là loing és champs.
    \
        Longe prospicere futuros casus. Cic. Preveoir de loing.
    \
        Longe est mihi. Martial. Il est loing de moy.
    \
        Pedibus longe melior Lycus. Virg. Il va beaucoup mieulx du pied.
    \
        Longe audacissimum habuimus. Cic. Beaucoup plus temeraire.
    \
        Longe, longeque plurimum tribuere honestati. Cic. Beaucoup, Beaucoup plus.
    \
        Longe caeteris artibus antecedit illud studium. Cic. Il est beaucoup plus excellent.
    \
        Longe aliter, atque a me dicta erant, detulerunt. Cic. Bien autrement.
    \
        Res aliter longe euenit. Liu. Est bien advenue autrement.
    \
        Longe ante videre. Cic. Preveoir de loing.
    \
        Longe secus est. Cic. Il va bien autrement.
    \
        Orationem longe aliam praebes nunc, atque olim quum dabam. Plaut. Tu parles bien autrement que, etc.
    \
        Longe princeps. Cic. Le plus excellent, ou plus grand.
    \
        Longe principes habentur Hedui. Caesar. Sont les plus estimez et honorez.
    \
        Longe primus ciuitatis est Epicrates. Cic. Il est le plus estimé de la cité, et le plus excellent.
    \
        Haec ciuitas longe plurimum totius Galliae equitatu valet. Caesar. Beaucoup plus sans comparaison.
    \
        Longe plurimos captiuos ante currum duxit. Liu. Bien fort grand nombre.
    \
        Longe anteire. Plaut. Passer de beaucoup.
    \
        Cuius ego iudicium longe antepono tuo. Cic. J'estime beaucoup plus son jugement que le tien.
    \
        - errat longe, Qui imperium credat grauius esse aut stabilius, Vi quod fit, quam illud quod amicitia adiungitur. Terent. Il erre grandement, Il s'abuse beaucoup.
    \
        Longe remotus ab ambitione. Plin. iunior. Qui est bien loing d'ambition.
    \
        Longius, Comparatiuum, Plus loing. Plautus, Auecta est, peregre hinc habitatum longius. Assez loing.
    \
        Non aberit longius. Terent. Il ne demeurera plus gueres qu'il ne vienne.
    \
        Non cogitas hinc longius abesse? Terent. Ne penses tu pas qu'il y a loing d'ici?
    \
        Longius abire. Terent. S'esloigner.
    \
        Longius currere. Cic. Bien avant.
    \
        Longius in amicitia prouecti. Cic. Lesquels il y a ja long temps qu'ils s'entr'aiment.
    \
        Longissime, Superlatiuus. Liu. Tresloing.
    \
        Longissime abest a vero. Cic. Il est tresloing de la verité.
    \
        Quid longissime meministi? Plaut. Dequoy te souvient il du plus loing?
    \
        - quam dudum in portum huc venis? P. Longissime. Plaut. Il y a fort long temps.

    Dictionarium latinogallicum > longe

  • 2 longe

    longē, Adv. (longus), lang, in die Länge, I) im Raume: A) langhin, weithin, fernhin, weit, fern, 1) eig.: longe gradi, große Schritte machen, Verg.: longe abesse, Cic.: so auch longe esse, weit (entfernt) sein, Ov.: longe videre, Cic.: so auch longius videre, Cic.: longe abire, Ter.: longius discedere, Cic.: longius sequi, Tac.: longe a Tiberi, Cic.: oppidum est non longe a Syracusis, Cic.: longius ab urbe (quam) mille passuum, Liv.: locum castris deligit ab Avarico longe milia passuum XVI, in einer Entfernung von usw., Caes.: longe a suis inter hostium cadavera repertus est, Sall.: non longe ex eo loco, Caes.: quam longe est hinc in saltum vestrum Gallicanum? Cic. – longe lateque, s. lātē. – m. Genet., abes longe gentium, bist weit entfernt in der Welt, Cic.: aber longe parentum, fern von den Eltern, Apul. – 2) bildl.: a) übh., weit, ne longius abeam, um die Beispiele nicht weiter herzuholen, Cic.: res nos longius trahit ab incepto, Sall. – longissime abesse a vero, Cic., ab humanitate, Caes.: quod abest longissime, davon bin ich weit entfernt, das ist gar nicht meine Absicht, Cic.: non longe esse a veritate, Lact., ab hac vanitate, Lact.: ab eloquentia longissime esse, der B. ganz fern stehen, Quint. – ab alqo longe abesse, jmdm. nichts helfen, Caes.: u. so alci longe esse, Verg. u.a. – errat longe mea quidem sententia, irrt weithin = irrt sehr, Ter. – par studiis sed robore longe, weit entfernt, nachstehend, Stat. – b) bei Begriffen der Verschiedenheit, weit, longe a nostris rebus iuncta divûm natura, Lucr.: a volgo longe longeque remoti, Hor.: l. dissimilis contentio, Cic.: l. diversus, l. dispar, Cic.: l. alius, Cic.: l. aliter se habet ac etc., Cic.: quod l. secus est, Cic.: l. dissentire, Cic. – longe interest, s. inter-suma. E. – bei Comparativen u. Superlativen u. bei allen Begriffen des Vorzugs, weit, bei weitem, l. melior, Verg.: l. tumultuosior, Vell.: l. clarior, Quint.: l. magis prosper, Vell.: l. magis probari, Quint.: eam l. minoris ac levioris momenti esse consultationem, Liv. – longe ante alias specie insignis, Liv. – l. gratissimus, Varro At. fr.: l. nobilissimus, Caes.: l. maximus, Cic.: l. primus civitatis, Cic.: bene l. princeps, Cic.: plurimum et longe longeque plurimum tribuere voluptati, Cic. – l. praestare, antecellere, Cic.: l. anteponere alci rei, Cic. – B) weit = von weitem (s. Haupt opusc. 2, 455), agnoscere regem, Verg.: gemitum morientis, Ov.: videre, Ov.: accurrere, Ter.: longeque (= longe quoque), schon von weitem, Val. Flacc. – im Bilde, di immortales, quam tu longe iuris principia repetis, Cic. de legg. 1, 28: tam longe repetita principia, so weit hergeholte, Cic. ep. 13, 29, 2. – Spätlat. a longe u. de longe, s. Rönsch Itala p. 231. Muncker Hyg. fab. 257. p. 311. – II) übtr., von der Zeit, weit, lange, u. zwar von der fortlaufenden, von der Gegenwart in die Zukunft ausgedehnten Zeit, longe ante videre, Cic.: longe subsequi, lange danach, Quint.: longius debere, länger schuldig bleiben, Nep.: video caculam militarem me futurum haud longius, in nicht gar langer Zeit, nächstens, Plaut.: non nimium longe (später) in scaena florere, Gell. – haec dixi brevius... longius autem etc., weitläufiger, Cic. – si quid modo longius circumduxerunt, übermäßig lange herumgezogen haben, Quint.

    lateinisch-deutsches > longe

  • 3 longe

    longē, Adv. (longus), lang, in die Länge, I) im Raume: A) langhin, weithin, fernhin, weit, fern, 1) eig.: longe gradi, große Schritte machen, Verg.: longe abesse, Cic.: so auch longe esse, weit (entfernt) sein, Ov.: longe videre, Cic.: so auch longius videre, Cic.: longe abire, Ter.: longius discedere, Cic.: longius sequi, Tac.: longe a Tiberi, Cic.: oppidum est non longe a Syracusis, Cic.: longius ab urbe (quam) mille passuum, Liv.: locum castris deligit ab Avarico longe milia passuum XVI, in einer Entfernung von usw., Caes.: longe a suis inter hostium cadavera repertus est, Sall.: non longe ex eo loco, Caes.: quam longe est hinc in saltum vestrum Gallicanum? Cic. – longe lateque, s. late. – m. Genet., abes longe gentium, bist weit entfernt in der Welt, Cic.: aber longe parentum, fern von den Eltern, Apul. – 2) bildl.: a) übh., weit, ne longius abeam, um die Beispiele nicht weiter herzuholen, Cic.: res nos longius trahit ab incepto, Sall. – longissime abesse a vero, Cic., ab humanitate, Caes.: quod abest longissime, davon bin ich weit entfernt, das ist gar nicht meine Absicht, Cic.: non longe esse a veritate, Lact., ab hac vanitate, Lact.: ab eloquentia longissime esse, der B. ganz fern stehen, Quint. – ab alqo longe abesse, jmdm. nichts helfen, Caes.: u. so alci longe esse, Verg. u.a. – errat longe mea quidem sententia, irrt weithin = irrt sehr,
    ————
    Ter. – par studiis sed robore longe, weit entfernt, nachstehend, Stat. – b) bei Begriffen der Verschiedenheit, weit, longe a nostris rebus iuncta divûm natura, Lucr.: a volgo longe longeque remoti, Hor.: l. dissimilis contentio, Cic.: l. diversus, l. dispar, Cic.: l. alius, Cic.: l. aliter se habet ac etc., Cic.: quod l. secus est, Cic.: l. dissentire, Cic. – longe interest, s. intersum a. E. – bei Comparativen u. Superlativen u. bei allen Begriffen des Vorzugs, weit, bei weitem, l. melior, Verg.: l. tumultuosior, Vell.: l. clarior, Quint.: l. magis prosper, Vell.: l. magis probari, Quint.: eam l. minoris ac levioris momenti esse consultationem, Liv. – longe ante alias specie insignis, Liv. – l. gratissimus, Varro At. fr.: l. nobilissimus, Caes.: l. maximus, Cic.: l. primus civitatis, Cic.: bene l. princeps, Cic.: plurimum et longe longeque plurimum tribuere voluptati, Cic. – l. praestare, antecellere, Cic.: l. anteponere alci rei, Cic. – B) weit = von weitem (s. Haupt opusc. 2, 455), agnoscere regem, Verg.: gemitum morientis, Ov.: videre, Ov.: accurrere, Ter.: longeque (= longe quoque), schon von weitem, Val. Flacc. – im Bilde, di immortales, quam tu longe iuris principia repetis, Cic. de legg. 1, 28: tam longe repetita principia, so weit hergeholte, Cic. ep. 13, 29, 2. – Spätlat. a longe u. de longe, s. Rönsch Itala p. 231. Muncker Hyg. fab. 257. p. 311. – II) übtr., von der Zeit, weit, lange, u. zwar von der fortlaufenden,
    ————
    von der Gegenwart in die Zukunft ausgedehnten Zeit, longe ante videre, Cic.: longe subsequi, lange danach, Quint.: longius debere, länger schuldig bleiben, Nep.: video caculam militarem me futurum haud longius, in nicht gar langer Zeit, nächstens, Plaut.: non nimium longe (später) in scaena florere, Gell. – haec dixi brevius... longius autem etc., weitläufiger, Cic. – si quid modo longius circumduxerunt, übermäßig lange herumgezogen haben, Quint.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > longe

  • 4 longe

    longē [ longus ]
    1) далеко, вдаль, вдали (abesse, discedere, abire C etc.)
    l. lateque C, Cs — вдоль и поперёк, повсюду
    tria milia passuum l. ab aliquā re Cs — в трёх (римских) милях от чего-л.
    l. gentium abesse погов. Cбыть на другом краю света
    l. esse alicui Cs, V, O etc. — быть далеко от кого-л., перен. не оказывать никакой помощи кому-л.
    ne l. tibi Juppĭter absit O — (уходи прочь), не то сам Юпитер тебе не поможет
    2) издали (audire, venire Pl; accurrere Ter)
    3) гораздо (l. melior V)
    4) весьма, чрезвычайно, безусловно, совсем, вполне (l. nobilissimus Cs; l. primus civitatis C)
    5) пространно, подробно, обстоятельно ( longius dicere C)
    longius, quam dictum esset, debere Nepпросрочить платёж долга
    quam dudum in portum venis?— Longissime Ter — давно ли ты прибыл в порт?— Очень давно

    Латинско-русский словарь > longe

  • 5 gens

    gens, gentis, f. [root GEN, gigno, that which belongs together by birth or descent], a race or clan, embracing several families united together by a common name and by certain religious rites; orig. only patrician, but, after the granting of the connubium between patricians and plebeians, also plebeian (syn.: familia, stirps, genus; natio, populus).
    I.
    Lit.:

    Sulla gentis patriciae (sc. Corneliae) nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignaviā,

    Sall. J. 95, 3:

    vera decora, non communiter modo Corneliae gentis, sed proprie familiae suae,

    Liv. 38, 58, 3:

    L. Tarquitius patriciae gentis,

    id. 3, 27, 1:

    apud P. Sestium patriciae gentis virum,

    id. 3, 33, 9; 6, 11, 2:

    cum Marcelli ab liberti filio stirpe, Claudii patricii ejusdem hominis hereditatem, gente ad se rediisse dicerent,

    Cic. de Or. 1, 39, 176:

    gens Tarquiniorum,

    id. Rep. 2, 25 fin.:

    Julia,

    Liv. 1, 3, 2: L. Tarquinius duplicavit illum pristinum patrum numerum, et antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat;

    a se ascitos minorum,

    Cic. Rep. 2, 20 Mos.; cf. Liv. 1, 35, 6:

    ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calvinorum et Aenobarborum,

    Suet. Ner. 1; cf. Liv. 2, 29, 4:

    patricii minorum gentium,

    Cic. Fam. 9, 21, 2; Liv. 1, 47, 7; Capitol. ap. Gell. 10, 20, 5:

    anni principio de connubio patrum et plebis C. Canuleius tribunus plebis rogationem promulgavit, qua contaminari sanguinem suum patres confundique jura gentium rebantur,

    Liv. 4, 1, 1; cf. id. 4, 2, 5; 10, 8, 9: uti Feceniae Hispalae gentis enuptio, tutoris optio esset, etc., the right of marrying out of her gens, id. 39, 19, 5:

    perjurus, sine gente,

    i. e. of no family, of vulgar birth, Hor. S. 2, 5, 15; cf. respecting the Roman gens, Dict. of Antiq.
    II.
    Transf.
    A.
    In a manner borrowed from the division of the senators into majorum and minorum gentium (v. above): ipsi illi majorum gentium dii qui habentur, hinc a nobis profecti in caelum reperientur, the superior deities (the consentes), Cic. Tusc. 1, 13, 29:

    Cleanthes, qui quasi majorum est gentium Stoicus,

    id. Ac. 2, 41, 126.—
    B.
    Poet., like genus and stirps, of a single descendant, offspring of an entire race:

    vigilasne, deūm gens, Aenea?

    Verg. A. 10, 228 (for which:

    Dis genite,

    id. ib. 9, 642):

    Tirynthia gens est (i. e. Fabius),

    Sil. 7, 35:

    extrema viri,

    the last descendant, id. 2, 185.—
    * C.
    In a contemptuous sense, like our tribe, brood, crew:

    si illo die gens ista Clodiana, quod facere voluit, effecisset,

    Cic. Sest. 38, 81; so,

    Clodia,

    id. Q. Fr. 2, 13, 1.—
    D.
    In the widest sense = genus, the race; gens humana, the human race, Cic. Fin. 5, 23, 65; Hor. C. 1, 3, 26.—
    E.
    Of beasts, etc., a race, herd, brood, swarm ( poet. and in post-Aug. prose):

    intestino bello totae gentes consumuntur,

    Col. 9, 9, 6:

    quos (equos) in spem statues summittere gentis,

    of the race, breed, Verg. G. 3, 73:

    utque luat poenas gens haec (i. e. vulpes),

    breed, race, Ov. F. 4, 711.—
    F.
    In a more extended sense (as also genos), a race, nation, people (sometimes more restricted than natio and populus, and sometimes put for them; v. in the foll., and cf. Drak. Liv. 23, 42, 1;

    freq. and class.): Qui gentis omnis mariaque et terras movet,

    Plaut. Rud. prol. 1: cf.:

    nos per gentis disparat,

    id. ib. v. 10:

    gradus plures sunt societatis hominum. Ut enim ab illa infinita discedatur, propior est ejusdem gentis, nationis, linguae, qua maxime homines conjunguntur: interius etiam est ejusdem esse civitatis,

    Cic. Off. 1, 17, 53; cf.:

    (Deus) non curat singulos homines... ne civitates quidem... ne nationes quidem et gentes,

    id. N. D. 3, 39, 93:

    ita nationis nomen, non gentis evaluisse paulatim,

    Tac. G. 2:

    Suebi, quorum non una gens...propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

    id. ib. 38:

    atrox in Thracia bellum ortum, omnibus ejus gentis nationibus in arma accensis,

    Vell. 2, 98:

    omnes exterae gentes ac nationes,

    Cic. de Imp. Pomp. 11, 31; cf.:

    per omnes gentes nationesque,

    Quint. 11, 3, 87;

    for which, in an inverted order: exterae nationes ac gentes,

    Cic. Font. 11, 25:

    aut gentes aut populos,

    Quint. 11, 1, 86: inter multas regum gentiumque [p. 809] et populorum legationes, Liv. 45, 19, 1; 45, 22, 8; cf.

    in an inverse order: populi et gentes,

    Quint. 12, 2, 3:

    postquam bello subegit Aequorum magnam gentem et ferocem,

    Cic. Rep. 2, 20:

    Sabina aut Volsca,

    id. ib. 3, 4:

    Transalpinae,

    id. ib. 3, 9:

    Allobrogum,

    id. Cat. 4, 6, 12:

    Nerviorum,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    Germanorum,

    id. ib. 6, 32 init.:

    Suevorum longe maxima Germanorum omnium,

    id. ib. 4, 1, 3;

    so of the Etruscan nation,

    Liv. 5, 1, 6;

    and in a wider sense than populus: non ex iisdem semper populis exercitus scriptos, quamquam eadem semper gens bellum intulerit,

    id. 6, 12, 4; 40, 15, 6; 2, 50, 2.—Also for civitas, the inhabitants of a city or town:

    Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro, quae gens ultro ad Caesarem legatos miserat,

    Caes. B. C. 3, 80, 1:

    atqui ad hoc, de quo agitur, non quaerimus gentem, ingenia quaerimus,

    Cic. Rep. 1, 37 fin.; cf.:

    gladio pugnacissima gens Romani,

    Quint. 9, 3, 8; Liv. 5, 48, 3:

    Segni Condrusique, ex gente et numero Germanorum,

    Caes. B. G. 6, 32, 1:

    in illa incorrupta maxime gente Aegyptiorum,

    Cic. Rep. 3, 9, 14:

    nos plurimis ignotissimi gentibus,

    id. ib. 1, 17, 26:

    jus gentium,

    id. ib. 1, 2, 2; cf.:

    quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id... vocatur jus gentium quasi quo jure omnes gentes utuntur,

    Gai. Inst. 1, 1.—
    2.
    In partic.
    a.
    As a partit. gen., gentium, like terrarum, for the sake of emphasis, in the world, on earth (freq. and class.):

    ubicumque terrarum et gentium violatum jus civium Romanorum sit,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

    quod ubique gentium est,

    id. Rep. 2, 4:

    ubinam gentium sumus,

    where in the world? id. Cat. 1, 4, 9:

    ubi ubi est gentium?

    Plaut. As. 2, 2, 21:

    obsecro, unde haec gentium?

    id. Cist. 4, 1, 16:

    ubi tu's gentium,

    id. Rud. 2, 5, 11:

    quaerit quod nusquamst gentium,

    id. Ps. 1, 4, 9:

    non hercle quo hinc nunc gentium aufugiam scio,

    id. Rud. 3, 5, 44:

    ubivis gentium agere aetatem quam, etc.,

    Ter. Hec. 3, 1, 4:

    an quisquam usquam gentium est aeque miser?

    id. ib. 13:

    equidem te nisi nunc hodie nusquam vidi gentium,

    Plaut. Am. 2, 2, 54:

    fratrem nusquam invenio gentium,

    Ter. Ad. 4, 2, 1:

    abeat multo malo quovis gentium, Quam hic, etc.,

    id. Heaut. 5, 1, 55:

    res est in manibus: tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1: nostri turannoktonoi longe gentium absunt, id. Fam. 12, 22, 2:

    ah! minime gentium, non faciam,

    by no means, Ter. Ad. 3, 2, 44; so,

    minime gentium,

    id. Eun. 4, 1, 11; id. Phorm. 5, 8, 44.—
    b.
    Gentes, opp. to the Romans, foreign nations, foreigners (post-Aug. and rare):

    maneat, quaeso, duretque gentibus si non amor nostri at certe odium sui,

    Tac. G. 33; Auct. B. Hisp. 17 fin.
    c.
    In the eccl. fathers, gentes, like ethnos, opp. to Jews and Christians, pagan nations, heathen, gentiles, Lact. 2, 13 fin.; Vulg. Psa. 2, 1 et saep.— Hence the title of Arnobius's work, Adversus Gentes.—
    3.
    Transf., a region, country (very rare):

    ut Aspim aggrederetur, qui Cataoniam tenebat: quae gens jacet supra Ciliciam,

    Nep. Dat. 4:

    gentes viduatas esse suis cultoribus et desolatas,

    Arn. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > gens

  • 6 gens

    gens, gentis, f. [geno] [st1]1 [-] race, souche ; [en part. et surtout] famille [pouvant comprendre plusieurs branches].    - vir patriciae gentis, Sall. J. 95, 3: homme de race patricienne.    - gens Cornelia, Liv. 38, 58, 2: la famille (la gens) Cornélia [comprenant les Scipion, les Lentulus, etc.].    - patres majorum, minorum gentium, Cic. Rep. 2, 35, sénateurs des plus anciennes familles [du premier rang], des plus récentes familles [de second rang].    - cf. Cic. Fam. 9, 21, 2 ; Liv. 1, 47, 7.    - fig. dii majorum gentium, Cic. Tusc. 1, 29: les grands dieux.    - quasi majorum gentium Stoicus, Cic. Ac. 2, 126: un stoïcien pour ainsi dire de la grande souche. [st1]2 [-] [poét.] = descendant, rejeton.    - vigilasne, deum gens, Aenea ? Virg. En. 10, 228: veilles-tu, descendant des dieux, Enée ? [st1]3 [-] [en parl. des animaux] race, espèce.    - Virg. G. 3, 73; Col. 9, 9, 6; Ov. F. 4, 711. [st1]4 [-] race de peuple, peuple.    - [ordre décroissant gens, natio, civitas, cf. Cic. Nat. 3, 93 ; Off. 1, 53].    - nationis nomen, non gentis, Tac. G. 2: le nom de la peuplade, et non pas de la race tout entière. --- cf. Tac. G. 38.    - gens Sabina, Volsca, Cic. Rep 3, 7: le peuple sabin, volsquc [les Sabins, les Volsques].    - gens Allobrogum, Cic. Cat. 4, 12; Nerviorum Caes. BG. 2, 28, 1, le peuple des Allobroges, des Nerviens. --- cf. Caes. BG. 4, 1, 3, etc. [st1]5 [-] le peuple d'une cité.    - Caes. BC. 3, 80, 1; Nep. Dat. 4, 1; Milt. 4, 2. [st1]6 [-] pays, canton, contrée [au gén. plur.].    - ubinam gentium sumus ? Cic. Cat. 1, 9: en quel endroit de la terre sommes-nous ?    - unde haec gentium? Plaut. Cist. 668: d'où est-elle ?    - nusquam gentium, Plaut. Ps. 402: nulle part.    - abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3, 1: tu es qq part au loin. --- cf. Cic. Fam. 12, 22, 2.    - minime gentium, Ter. Eun. 625, etc.: pas le moins du monde. [st1]7 [-] plur. gentes = les barbares [par opp. aux Romains].    - Tac. G. 33 ; B.-Hisp. 17, 4.    - mais gentes (lat. eccl.): les nations païennes, les païens, les Gentils. [st1]8 [-] c. genus.    - gens humana, Cic. Fin. 5, 65, la race humaine, le genre humain. --- cf. Lucr. 5, 219.
    * * *
    gens, gentis, f. [geno] [st1]1 [-] race, souche ; [en part. et surtout] famille [pouvant comprendre plusieurs branches].    - vir patriciae gentis, Sall. J. 95, 3: homme de race patricienne.    - gens Cornelia, Liv. 38, 58, 2: la famille (la gens) Cornélia [comprenant les Scipion, les Lentulus, etc.].    - patres majorum, minorum gentium, Cic. Rep. 2, 35, sénateurs des plus anciennes familles [du premier rang], des plus récentes familles [de second rang].    - cf. Cic. Fam. 9, 21, 2 ; Liv. 1, 47, 7.    - fig. dii majorum gentium, Cic. Tusc. 1, 29: les grands dieux.    - quasi majorum gentium Stoicus, Cic. Ac. 2, 126: un stoïcien pour ainsi dire de la grande souche. [st1]2 [-] [poét.] = descendant, rejeton.    - vigilasne, deum gens, Aenea ? Virg. En. 10, 228: veilles-tu, descendant des dieux, Enée ? [st1]3 [-] [en parl. des animaux] race, espèce.    - Virg. G. 3, 73; Col. 9, 9, 6; Ov. F. 4, 711. [st1]4 [-] race de peuple, peuple.    - [ordre décroissant gens, natio, civitas, cf. Cic. Nat. 3, 93 ; Off. 1, 53].    - nationis nomen, non gentis, Tac. G. 2: le nom de la peuplade, et non pas de la race tout entière. --- cf. Tac. G. 38.    - gens Sabina, Volsca, Cic. Rep 3, 7: le peuple sabin, volsquc [les Sabins, les Volsques].    - gens Allobrogum, Cic. Cat. 4, 12; Nerviorum Caes. BG. 2, 28, 1, le peuple des Allobroges, des Nerviens. --- cf. Caes. BG. 4, 1, 3, etc. [st1]5 [-] le peuple d'une cité.    - Caes. BC. 3, 80, 1; Nep. Dat. 4, 1; Milt. 4, 2. [st1]6 [-] pays, canton, contrée [au gén. plur.].    - ubinam gentium sumus ? Cic. Cat. 1, 9: en quel endroit de la terre sommes-nous ?    - unde haec gentium? Plaut. Cist. 668: d'où est-elle ?    - nusquam gentium, Plaut. Ps. 402: nulle part.    - abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3, 1: tu es qq part au loin. --- cf. Cic. Fam. 12, 22, 2.    - minime gentium, Ter. Eun. 625, etc.: pas le moins du monde. [st1]7 [-] plur. gentes = les barbares [par opp. aux Romains].    - Tac. G. 33 ; B.-Hisp. 17, 4.    - mais gentes (lat. eccl.): les nations païennes, les païens, les Gentils. [st1]8 [-] c. genus.    - gens humana, Cic. Fin. 5, 65, la race humaine, le genre humain. --- cf. Lucr. 5, 219.
    * * *
        Gens, gentis, foe. gen. Virgil. Une gent et nation.
    \
        Furua gens. Iuuen. Ethiopiens.
    \
        Odorifera gens. Ouid. Les Arabes.
    \
        Togata gens. Virgil. Les Romains.
    \
        Gens AElia. Festus. La famille et race.
    \
        Gente ad eum rediit haereditas. Cic. Par droict d'agnation.
    \
        Vbicunque terrarum et gentium. Cic. Par tout, En touts pays.

    Dictionarium latinogallicum > gens

  • 7 gens

    gēns, gentis, f. (geno, alte Form v. gigno, vgl. γενεά), das von gleicher Abkunft-, von einem Stammvater Entsprossene, das Geschlecht, der Stamm, I) im engern Sinne, als Inbegriff mehrerer durch gemeinschaftl. Abstammung, gemeinschaftl. Geschlechtsnamen (nomen) und gemeinschaftl. Religionsgebräuche verbundener Familien (familiae, stirpes), das Geschlecht, der Stamm, die Sippschaft (urspr. patrizisch, nach Gestattung des Konubium zwischen Patriziern u. Plebejern auch plebejisch), A) eig. u. übtr., a) eig.: vir patriciae gentis, Cic.: g. Cornelia (zu der die Scipiones, Lentuli u.a. gehörten), Liv.: qui quamvis periurus, sine gente, von niederem Stande, Hor.: patricii maiorum et minorum gentium, d.i. vom ersten u. zweiten Range (jene von den Senatoren, die Romulus einsetzte, diese von den Senatoren, die Tarquinius schuf, abstammend), Cic. u. Liv. – dah. b) übtr.: di maiorum gentium, die höhern; di minorum gentium, die niedern, Cic.: u. so auch qui quasi maiorum est gentium Stoicus, von der vorzüglichen Art, Cic. – u. v. Geschlecht der Tiere, wie: v. Bienen, Verg. u. Col.: v. Pferden, Verg.: v. Füchsen, Hunden, Ov. – B) (poet.) meton. = einer aus dem Geschlechte, ein Abkömmling, heroës, salvete, deûm gens, Catull.: vigilasne, deûm gens, Aenea? Verg.: Tirynthia gens est, v. Fabius, Sil. – II) im weitern Sinne, als Inbegriff mehrerer einen gemeinschaftl. Stammnamen führender kleinerer Völkerschaften (nationes), ein Stammvolk, Volksstamm, dann auch für Völkerschaft übh., A) im allg.: 1) eig.: omnes gentes ac nationes, Cic.: exterae nationes et gentes, Cic.: Sueborum, Caes.: Sabina aut Volsca, Cic.: Cilicum, Cic.: gentem nullam video neque tam humanam atque doctam, neque tam immanem tamque barbaram, quae non etc., Cic. de div. 1, 2. – 2) übtr. = a) das Volk = die Gemeinde einer Stadt, omnes eius gentis cives, Nep. – b) meton. = Gegend, Landschaft, Kanton, Gau (griech. δημος), Cataoniam, quae gens iacet etc., Nep.: ipsum in eam gentem iturum, Liv. – c) Genet. Plur. gentium partitiv, ubinam gentium sumus? wo sind wir denn in der Welt? Cic.: so auch abesse longe gentium, weit in der Welt, Cic.: ubi gentium, Sall.: ubicumque gentium, Cic.: quoque adducta est gentium, Plaut.: usquam gentium, irgendwo, Plaut.: nusquam gentium, nirgends, Ter.: u. so nec usquam gentium, Apul. – minime gentium, ganz u. gar nicht, beileibe nicht usw., Ter. – B) insbes., Plur. gentes, die Völker = 1) die Barbaren, Ausländer, Auct. b. Hisp. 17, 4. Tac. Germ. 33, 3. – 2) die Heiden, Eccl. – III) im weitesten Sinne = genus, das Geschlecht als Inbegriff mehrerer durch Geburt u. Ähnlichkeit zu einer Gattung gehöriger Individuen, gens humana, das Menschengeschlecht, Cic. de fin. 5, 65 (vgl. dazu Madvig). – / Genet. Plur. *gentum, Acc. tr. 580.

    lateinisch-deutsches > gens

  • 8 gens

    gēns, gentis, f. (geno, alte Form v. gigno, vgl. γενεά), das von gleicher Abkunft-, von einem Stammvater Entsprossene, das Geschlecht, der Stamm, I) im engern Sinne, als Inbegriff mehrerer durch gemeinschaftl. Abstammung, gemeinschaftl. Geschlechtsnamen (nomen) und gemeinschaftl. Religionsgebräuche verbundener Familien (familiae, stirpes), das Geschlecht, der Stamm, die Sippschaft (urspr. patrizisch, nach Gestattung des Konubium zwischen Patriziern u. Plebejern auch plebejisch), A) eig. u. übtr., a) eig.: vir patriciae gentis, Cic.: g. Cornelia (zu der die Scipiones, Lentuli u.a. gehörten), Liv.: qui quamvis periurus, sine gente, von niederem Stande, Hor.: patricii maiorum et minorum gentium, d.i. vom ersten u. zweiten Range (jene von den Senatoren, die Romulus einsetzte, diese von den Senatoren, die Tarquinius schuf, abstammend), Cic. u. Liv. – dah. b) übtr.: di maiorum gentium, die höhern; di minorum gentium, die niedern, Cic.: u. so auch qui quasi maiorum est gentium Stoicus, von der vorzüglichen Art, Cic. – u. v. Geschlecht der Tiere, wie: v. Bienen, Verg. u. Col.: v. Pferden, Verg.: v. Füchsen, Hunden, Ov. – B) (poet.) meton. = einer aus dem Geschlechte, ein Abkömmling, heroës, salvete, deûm gens, Catull.: vigilasne, deûm gens, Aenea? Verg.: Tirynthia gens est, v. Fabius, Sil. – II) im weitern
    ————
    Sinne, als Inbegriff mehrerer einen gemeinschaftl. Stammnamen führender kleinerer Völkerschaften (nationes), ein Stammvolk, Volksstamm, dann auch für Völkerschaft übh., A) im allg.: 1) eig.: omnes gentes ac nationes, Cic.: exterae nationes et gentes, Cic.: Sueborum, Caes.: Sabina aut Volsca, Cic.: Cilicum, Cic.: gentem nullam video neque tam humanam atque doctam, neque tam immanem tamque barbaram, quae non etc., Cic. de div. 1, 2. – 2) übtr. = a) das Volk = die Gemeinde einer Stadt, omnes eius gentis cives, Nep. – b) meton. = Gegend, Landschaft, Kanton, Gau (griech. δημος), Cataoniam, quae gens iacet etc., Nep.: ipsum in eam gentem iturum, Liv. – c) Genet. Plur. gentium partitiv, ubinam gentium sumus? wo sind wir denn in der Welt? Cic.: so auch abesse longe gentium, weit in der Welt, Cic.: ubi gentium, Sall.: ubicumque gentium, Cic.: quoque adducta est gentium, Plaut.: usquam gentium, irgendwo, Plaut.: nusquam gentium, nirgends, Ter.: u. so nec usquam gentium, Apul. – minime gentium, ganz u. gar nicht, beileibe nicht usw., Ter. – B) insbes., Plur. gentes, die Völker = 1) die Barbaren, Ausländer, Auct. b. Hisp. 17, 4. Tac. Germ. 33, 3. – 2) die Heiden, Eccl. – III) im weitesten Sinne = genus, das Geschlecht als Inbegriff mehrerer durch Geburt u. Ähnlichkeit zu einer Gattung gehöriger Individuen, gens humana, das Menschengeschlecht, Cic. de fin.
    ————
    5, 65 (vgl. dazu Madvig). – Genet. Plur. *gentum, Acc. tr. 580.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > gens

  • 9 longus

    longus, a, um, adj. [cf. langazô, longazô], long.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    longo interjecto intervallo,

    Cic. Off. 1, 9, 30:

    longissima epistula,

    id. Att. 16, 11:

    Rhenus longo spatio citatus fertur,

    Caes. B. G. 4, 9:

    proficisci longissimo agmine,

    id. ib. 5, 31:

    stant longis annixi hastis,

    Verg. A. 9, 229:

    umbilicus septem pedes longus,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    longa folia habet fere ad tres digitos,

    id. 27, 12, 86, § 110:

    ferrum autem tres longum habebat pedes,

    in length, Liv. 21, 8:

    scrobes faciemus tribus pedibus longas,

    Pall. 2, 10: longa navis, a war-ship, manof-war, on account of its shape, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 11, 326 (Ann. v. 468 Vahl.); [p. 1077] Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 5: longus versus, the heroic hexameter, Enn. ap. Cic. Leg. 2, 27, 68; Diom. p. 493 P.; Isid. Orig. 1, 38:

    longa atque insignis honorum pagina,

    Juv. 10, 57:

    sesquipede est quam tu longior,

    taller, Plaut. Trin. 4, 2, 58:

    longus homo, i. q. longurio,

    a tall fellow, long-shanks, Cat. 67, 47; so,

    Maura,

    Juv. 10, 223: longa manus, a long, far-reaching, mighty hand:

    an nescis longas regibus esse manus,

    Ov. H. 17, 166;

    on the contrary: attulimus longas in freta vestra manus,

    unmutilated, uninjured, Prop. 3, 5, 14 (4, 6, 60).—
    B.
    In partic., far off, remote, distant, = longinquus (post-Aug. and very rare):

    remeans longis oris,

    Sil. 6, 628:

    longa a domo militia,

    Just. 18, 1: longas terras peragrare, Auct. Decl. Quint. 320.—
    C.
    Great, vast, spacious ( poet.):

    pontus,

    Hor. C. 3, 3, 37; 3, 27, 43:

    Olympus,

    Verg. G. 3, 223:

    classemque ex aethere longo prospexit,

    id. A. 7, 288:

    caelum,

    Ov. M. 6, 64.—
    II.
    Transf., of time, long, of long duration or continuance, tedious:

    in tam longa aetate,

    Cic. de Sen. 19, 66:

    vita longior,

    id. Tusc. 1, 39, 94:

    horae quibus exspectabam longae videbantur,

    id. Att. 12, 5, 4:

    uno die longior mensis,

    id. Verr. 2, 2, 52, § 129:

    longa interjecta mora,

    Caes. B. C. 3, 69:

    post longum tempus,

    Sen. Contr. 7, 17, 2; 9, 28, 12:

    per longum tempus,

    Suet. Ner. 57:

    vita,

    Liv. 2, 40, 6; 9, 17, 6:

    spatium (sc. temporis),

    id. 9, 18, 10:

    error,

    protracted, id. 5, 33:

    caedes,

    id. 6, 8, 7:

    longi aliorum principatus,

    Tac. H. 2, 55:

    longae pacis mala,

    Juv. 6, 292:

    bellum,

    Quint. 3, 8, 56:

    memoriam nostri longam efficere,

    Sall. C. 1, 3:

    morbus,

    Liv. 27, 23, 6; Cels. 3, 1, 1:

    longo tempore,

    after a long interval, Verg. A. 3, 309; cf.:

    longo post tempore,

    id. E. 1, 29:

    longa dies,

    length of days, a long life, Juv. 10, 265:

    longa syllaba,

    Cic. de Or. 3, 47, 183:

    littera,

    id. Or. 48, 159:

    syllabae,

    Quint. 9, 4, 36:

    vocalis,

    id. 9, 4, 85:

    longae pretium virtutis,

    Luc. 2, 258:

    longa Lethe,

    id. 6, 769: in rebus apertissimis nimis longi sumus; Cic. Fin. 2, 27, 85:

    exordium nimis longum,

    Auct. Her. 1, 7, 11:

    longior quam oportet sermo,

    Quint. 8, 3, 53:

    nulla de morte hominis cunctatio longa est,

    Juv. 6, 221:

    quantis longa senectus plena malis,

    id. 10, 190; 14, 251.—Hence:

    longum est,

    it would take long, it would be tedious, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156:

    longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

    id. Sest. 5, 12: experire;

    non est longum,

    id. Phil. 3, 2, 10:

    arcessere tormenta longum videbatur,

    Tac. H. 3, 71. —Ellipt., without inf., Cic. N. D. 1, 8, 19: ne longum sit, ne longum faciam, not to be tedious, to speak briefly:

    ac, ne longum sit, Quirites, tabellas proferri jussimus,

    id. Cat. 3, 5, 10:

    ac ne longum fiat, videte,

    id. Leg. 2, 10, 24:

    ne longum faciam: dum tu quadrante lavatum Rex ibis,

    Hor. S. 1, 3, 137: longius facere, to defer or put off any longer:

    nihil opus est exemplis id facere longius,

    Cic. Fin. 5, 6, 16; id. Leg. 1, 7, 22: nihil est mihi longius, nothing makes time seem longer to me than, i. e. I am full of impatience, can hardly wait for:

    respondit, nihil sibi longius fuisse, quam ut me viderit,

    id. Fam. 11, 27, 1; id. Verr. 2, 4, 18, § 39;

    but: nec mihi longius quicquam est quam videre hominum voltus,

    nothing is more tedious, id. Rab. Post. 12, 35: in longum, long, for a long time:

    nec in longum dilata res,

    Liv. 5, 16:

    in longum dilata conclusio,

    drawn out tediously, Quint. 8, 2, 22:

    causando nostros in longum ducis amores,

    Verg. E. 9, 56:

    otium ejus rei haud in longum paravit,

    Tac. A. 3, 27; 11, 20:

    in longum sufficere,

    id. H. 4, 22:

    odia in longum jaciens, ia. A. 1, 69: nec in longius consultans,

    id. H. 2, 95: per longum, for a long time:

    per longum celata fames,

    Sil. 2, 465: ex longo, for a long time back:

    collecta fatigat edendi Ex longo rabies,

    Verg. A. 9, 64: longa spes, that looks far ahead, reaching far into futurity:

    vitae summa brevis spem nos vetat inchoare longam,

    Hor. C. 1, 4, 15; Stat. Th. 1, 322.—Of persons, prolix, tedious:

    nolo esse longus,

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    in verbis nimius et compositione nonnumquam longior,

    Quint. 10, 1, 118:

    (testis) longus protrahi potest,

    id. 5, 7, 26:

    longus spe ( = tardus et difficilis ad sperandum),

    slow to hope, Hor. A. P. 172.— Hence, adv., in three forms.
    A.
    Form longē, long, in length.
    1.
    Lit., a long way off, far, far off, at a distance, Plaut. Rud. 4, 3, 95: ab eo oppido non longe fanum est Junonis, Cic. Verr. 2, 4, 46, § 103:

    longe absum, audio sero,

    id. Fam. 2, 7, 1:

    quam longe est hinc in saltum Gallicanum,

    id. Quint. 25, 79:

    longe mihi obviam processerunt,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 65: longe lateque collucere, in length and breadth, i. e. far and wide, everywhere, id. N D. 2, 15, 40:

    Di vim suam longe lateque dmundunt,

    id. Div. 1, 36, 79:

    longe gradi,

    to take long steps, Verg. A. 10, 572:

    Vercingetorix locum castris delegit ab Avarico longe millia passuum XVI.,

    Caes. B. G. 7, 16:

    Rhenum non longe a mari transire,

    id. ib. 4, 1, 1:

    tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1; cf. id. Fam. 12, 22, 2.— Comp.:

    fontes longius a praesidiis aberant,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    longius non discedam,

    Cic. Fam. 14, 2 fin.:

    longius meare,

    Col. 9, 8, 9.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, long, for a long period (but, acc. to some, not in positive; and the foll. passages are to be understood locally; v. Forbig. ad Verg. A. 5, 406; 10, 317):

    longe prospicere futuros casus,

    Cic. Lael. 12, 40:

    stupet Dares, longeque recusat,

    Verg. A. 5, 406:

    nec longe,

    id. ib. 10, 317:

    quae venientia longe ante videris,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29.— Comp.:

    Varro vitam Naevii producit longius,

    Cic. Brut. 15, 60:

    paulo longius tolerare,

    Caes. B. G. 7, 71, 4:

    longius anno remanere,

    id. ib. 4, 1, 7; Nep. Att. 2, 4; Sall. C. 29, 1.— Sup.: quamdudum in portum venis huc? Ep. Longissime, Plaut. Stich. 4, 1, 24:

    quid longissime meministi in patria tua,

    id. Men. 5, 9, 52:

    quoad longissime potest mens mea respicere,

    Cic. Arch. 1, 1.—
    b.
    Of speech, long, at length, diffusely:

    haec dixi longius quam instituta ratio postulabat,

    Cic. Or. 48, 162:

    longius aliquid circumducere,

    Quint. 10, 2, 17.—
    c.
    Longe esse, abesse.
    (α).
    To be far away, i. e. to be of no assistance, of no avail:

    longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum,

    Caes. B. G. 1, 36:

    longe illi dea mater erit,

    Verg. A. 12, 52:

    quam tibi nunc longe regnum dotale Creusae,

    Ov. H. 12, 53:

    longe conjugia, ac longe Tyrios hymenaeos Inter Dardanias acies fore,

    Sil. 17, 80; Petr. 58.—
    (β).
    Longe esse ab aliqua re, to be far from, i. e. destitute of a thing:

    ut ab eloquentia longissime fuerint,

    Quint. 8 prooem. § 3.—
    d.
    Widely, greatly, much, very much, by far; esp. with sup. and ( poet. and post-Aug. = multo) comp.:

    errat longe,

    Ter. Ad. 1, 1, 40:

    longe ante videre,

    Cic. Tusc. 3, 14; Liv. 1, 19, 12:

    longe melior,

    Verg. A. 9, 556:

    minor,

    Liv. 24, 28, 5:

    longe acrius,

    Tac. A. 4, 40:

    praestantior,

    Curt. 10, 3, 10; Suet. Calig. 5; Quint. 10, 1, 67:

    tumultuosior,

    Vell. 2, 74:

    proelium longe magis prosperum,

    id. 2, 51:

    longe omnium longissima est,

    Plaut. Most. 8, 3, 8:

    longe nobilissimus,

    Caes. B. G. 1, 2:

    longe doctissimus,

    Hor. S. 1, 5, 3:

    longe plurimum ingenio valuisse videtur,

    Cic. Brut. 14, 35:

    longe princeps,

    id. Fam. 13, 13:

    longe praestare,

    id. Brut. 64, 230:

    ceteris antecellere,

    id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    anteponere alicui rei aliquid,

    id. de Or. 1, 21, 98:

    dissentire,

    id. Lael. 9, 32 init.:

    quod longe secus est,

    id. ib. 9, 29 fin.:

    longe aliter se habet ac,

    id. Ac. 2, 31, 101:

    longe dissimilis contentio,

    id. Sull. 17, 49:

    longe ante alias specie insignis,

    Liv. 1, 9:

    sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

    id. 1, 12, 8:

    longe mihi alia mens est,

    Sall. C. 52, 2:

    a quo mea longissime ratio... abhorrebat,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    longissime diversa ratio est,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    (istae facultates) longe sunt diversae,

    id. de Or. 1, 49, 215:

    longe omnes multumque superare,

    id. Verr. 2, 5, 44, § 115:

    longe et multum antecellere,

    id. Mur. 13, 29.—Repeated:

    plurimum et longe longeque plurimum tribuere honestati,

    Cic. Fin. 2, 21, 68:

    sed longe cunctis longeque potentior illa,

    Ov. M. 4, 325; so Gell. 14, 1.—
    e.
    In post-class. Lat. = valde:

    longe gravis,

    Stat. Th. 10, 140:

    longe opulentus,

    App. M. 1, p. 112, 1:

    par studiis aevique modis sed robore longe (sc. impar),

    far from equal, Stat. Achill. 1, 176.—
    * B.
    Form longĭter, far:

    non, ut opinor, id a leto jam longiter errat,

    Lucr. 3, 676.—
    C.
    Form longum, long, a long while ( poet.):

    nimis longum loquor,

    Plaut. Ep. 3, 2, 40:

    nimis diu et longam loquor,

    id. Ps. 2, 3, 21:

    nec longum laetabere,

    Verg. A. 10, 740; Ov. M. 5, 65:

    clamare,

    Hor. A. P. 459; Juv. 6, 65; Stat. Th. 7, 300; 10, 467.

    Lewis & Short latin dictionary > longus

  • 10 gēns

        gēns gentis, f    [GEN-], a race, clan, house (of families having a name and certain religious rites in common): Minucia: clarissima Corneliorum, S.: patres maiorum gentium: minorum gentium patres, L.: gentis enuptio, the right of marrying out of her gens, L.: periurus, sine gente, i. e. of no family, H.: maiorum gentium di, of the highest rank: dii minorum gentium, of the inferior orders: maiorum gentium Stoicus, i. e. eminent.—A descendant, offspring, representative: deūm gens, Aenea, V.; cf. heroës, deūm gens, Ct.: (equos) in spem submittere gentis, V.— A tribe, brood, crew: ista Clodiana.— A race, species, breed: human<*>, C., H.: haec (i. e. volpes), O.— A race, tribe, people: eiusdem gentis (esse): Suebi, quorum non una gens, Ta.: exterae gentes: exercitus compositus ex variis gentibus, S.: Nerviorum, Cs.: oppidum Thessaliae, quae gens miserat, etc., community, Cs.: omnes eius gentis cives, N.: ius gentium: ubicumque terrarum et gentium, in the world: ubinam gentium sumus? on earth: nusquam gentium, T.: tu autem longe gentium, far away in the world: minime gentium, by no means, T.— Plur, foreign nations, foreigners: duretque gentibus amor nostri, Ta.— A region, country: qui Cataoniam tenebat: quae gens iacet, etc.
    * * *
    tribe, clan; nation, people; Gentiles

    Latin-English dictionary > gēns

  • 11 absum

    ab-sum, āfuī, āfutūrus, abesse (ἄπειμι), weg-, fortsein (Ggstz. adesse), I) infolge einer Bewegung (Abwesenheit); dah. 1) im allg., weg-, nicht dasein, entfernt-, abwesend sein, ab domo, Plaut. u. Liv.: ab domo, ab re familiari paulo diutius, Liv.: ab urbe u. ex urbe, Cic.: ab alqo, Cic. – domo et foro, Cic.: nuptā lentus abesse tuā, Ov. – abesse longe, Cic.: longe gentium, Cic.: non longe hinc, Plaut.: propius, Cic.: procul, Cic.: tres menses, Ter. – dah. quare me, qui nullā lege abessem (abwesend [= in der Verbannung] sei), non restitui lege, sed revocari senatus auctoritate oportere, Cic. Sest. 73. – 2) insbes.: a) von der Teilnahme an etw. entfernt sein od. bleiben, wegbleiben, nicht teilnehmen, einer Sache nicht beiwohnen, einer Sache fern stehen, mit etw. nichts zu schaffen haben (Ggstz. adesse), ab hoc concilio, Caes.: a periculis, sich fern halten, Sall.: ab his studiis, Cic. – m. Abl., toto bello, Caes.: publicis consiliis, Liv. – afuisse in altercationibus, Cic. – b) alci od. ab alqo, mit seinem Beistande nicht dasein, fehlen, jmdm. nicht beistehen (versch. von deesse, jmd. im Stiche lassen), bes. als Verteidiger vor Gericht (Ggstz. alci adesse, alqm defendere, s. Halm zu Cic. Sull. 7 ed. mai.), qui Autronio non afuerim, Cic.: ne longe tibi Iuppiter absit, Ov.: nec dextrae erranti deus afuit, Verg.: et quo plus intererat, eo plus aberas a me, je mehr ich deines Beistandes bedurfte, desto mehr verließest du mich, Cic.: longe iis fraternum nomen P.R. afuturum, werde ihnen nirgends etwas helfen, Caes. – absol., nusquam abero, Verg.: nobis absentibus, ohne unser Dazutun, Cic. – c) geistig abwesend sein, cum milite isto praesens absens ut sies, Ter. Eun. 192. – d) nicht dasein, fern sein, verbannt sein, dah. auch abgehen, u. in diesem Sinne = fehlen (versch. von deesse, mangeln, vermißt werden; vgl. Sorof Cic. de or. 1, 48), hoc unum illi, si nihil utilitatis habebat, afuit (war nicht da), si opus erat, defuit (fehlte, wurde vermißt), Cic.: studium semper adsit, cunctatio absit, Cic.: denique isto bono utare dum adsit; cum absit, ne requiras, Cic.: semper aves quod abest, Lucr.: praeter idoneum ducem nihil abest ad subvortendum imperium, Sall. fr. – m. ab u. Abl., unum a praetura tua abest, Plaut.: neque corpus neque animus a vobis aberit, Sall. – m. Dat., quid enim abest huic homini, quod si adesset, iure haec ei tribui et concedi putaremus, Cic.: si cui dentes vetustate absunt, Varr.: abest luctamen remo, man rudert ohne Anstrengung, Verg.: abest enim historia litteris nostris, Cic.: fraudem et sermoni et rei abesse, Liv.: cum partem abesse numero sensisset, Liv.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, Curt.

    II) infolge der Lage (Abstand); dah. 1) eig., von einem Punkte (räumlich od. zeitlich) weg-, entfernt-, getrennt sein, abstehen, m. ab od. m. bl. Abl. u. absol., sowie mit u. ohne Bezeichnung des (räumlichen od. zeitlichen) Abstandes, paulum ab eius villa, Cic.: ab urbe milia passuum ducenta, Cic.: plus mille passibus a mari (v. einer Villa), Liv. fr.: quinque dierum iter ab Carthagine (v. einer Stadt), Liv.: bidui (v. Lager), Cic.: quatridui iter Laodiceā, Cic.: quatridui ab Autronio, Cic.: aequo spatio, Caes.: bidui spatio ab eo, Cic.: septem milium intervallo, Caes.: milibus passuum quattuor, Caes.: haud longe abesse potest, es muß nicht weit von hier sein, Plaut.: quoniam propius abes, weil du dort näher bist, Cic. – 2) übtr.: a) übh., von etw. entfernt sein, fern stehen, id enim vero hinc nunc abest, das liegt jetzt im weiten Felde, daran ist gegenwärtig nicht zu denken, Ter.: quod abest longissime, Cic.: u. so ab. longissime a vero, Cic.: longe a spe, Cic.: procul seditione, Liv.: paulum a capienda urbe, die Stadt beinahe einnehmen, Iustin.: cum ego ab ista laude non absim, mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden kann, Cic. – ille longe aberit, ut credat, wird weit entfernt sein zu glauben, Cic.: tantum aberat a bello, ut etc., Cic.: tantum afuit ab insolentia gloriae, ut etc., Nep.: tantum a paenitentia afuit, ut etc., Val. Max.: a quibus longe absunt, ut perseverent, Augustin. de civ. dei 9, 16, 1: sperare videor tantum afuturam esse orationem meam a minima suspicione offensionis tuae, te ut potius obiurgem, quam ut ego etc., Cic.; u. so die unpers. haud multum od. haud (non, nec) procul abest od. non longe abest od. paulum (paululum) abest, quin etc., es ist nicht weit entfernt od. nahe dabei, es fehlt nicht viel, daß usw., beinahe möchte usw. (s. Zumpt § 540), Cic., Caes. u.a.; so auch non multum abest ab eo, quin etc., Caes. b.G. 5, 2, 2: neque longius abesse, quin etc., es fehle gar nicht viel, daß er usw., er sei darauf u. daran, zu usw., Caes. b.G. 3, 18, 4: minimum abest, quin etc., Suet. Aug. 14: paulo afuit, quin, Ammian.: nihil afore credunt, quin etc., es könne nicht fehlen, Verg. Aen. 8, 147: quid abest, quin etc., Liv. 8, 4, 2. Val. Max. 5, 3. ext. 3: abesse non potest, quin etc., Gracch. b. Cic. or. 233 u. Gell. 11, 13, 3: spätlat., parum abest, quin etc., Donat. vit. Verg. c. 8: u. persönl., haud multum afuere, quin opera perrumperent, Liv. fr. 36 (bei Prisc. 6, 22): nec ita multum omnes afuisse, quin accusatorem potius dementiae accusarent, Apul. apol. 37: adeo vehementer talum inverti, ut minimum afuerim, quin articulum etiam a crure defregerim, Apul. flor. 16. – Dah. die Redensart tantum abest, ut... ut, weit entfernt, daß... ist usw., deren Entstehung durch folgende drei Stellen deutlich wird: id tantum abest officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Cic. de off. 1, 43: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne etc., Cic. Tusc. 1, 76 (vgl. Liv. 25, 6, II): u. so zuletzt: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, d.i. weit entfernt, daß... vielmehr usw., Cic. Phil. 11, 36. – persönl. gebr., hoc detrimento milites nostri tantum afuerunt ut perturbarentur, ut incensi atque incitati magnas accessiones fecerint in operibus hostium expugnandis, Auct. b. Alex. 22, 1. – Spätlat., tantum aberat quominus aliquid nuntiaretur, ut etiam quae gesta non fuerant adicerentur, Heges. 3, 21, 1. – Zuw. tritt der zweite Satz, wie im Deutschen, auch selbständig auf, tantum afuit, ut inflammares nostros animos; somnum isto loco vix tenebamus, Cic. Brut. 278 (u. so Cic. de fin. 5, 57; ad Att. 13, 21, 5); od. es bildet das einfache tantum abest ut einen bloßen Nachsatz, wie Cic. ad Att. 6, 2, 1. – auch steht im zweiten Satz ut etiam, ut quoque, wie Cic. ep. 12, 15, 4. Suet. Tib. 50, 1; seltener ut contra, wie Liv. 6, 31, 4. – Spätlat. statt des ersten ut der Infinit., tantum abfuit laudare industrie gesta, ut etiam quaedam scriberet de etc., Amm. 15, 5, 36. – b) von etw. Unangenehmem entfernt-, also davon befreit-, frei sein, a culpa, Cic.: nihil a me abesse longius crudelitate, Caes. in Cic. ep.: a cupiditate pecuniae, Nep.: a reprehensione temeritatis absum, der Vorwurf bei Unbesonnenheit trifft mich nicht, Planc. in Cic. ep.: afuimus dolori, vergaßen den Schmerz, Ov. – c) v. ungehörigen, unangenehmen, lästigen Personen od. Dingen selbst, fern sein od. bleiben, si vis afuisset, Liv. fr. 49 (50) bei Sen. suas. 6, 22. – bes. in der Wunschformel absit = fern sei od. bleibe, m. ab u. Abl., carnifex vero et obductio capitis et nomen ipsum crucis absit non modo a corpore civium Romanorum, sed etiam a cogitatione, oculis, auribus, Cic.: absint et picti squalentia terga lacerti pinguibus a stabulis, Verg.: u. absol., vos quoque abesse iubeo, Tibull.: procul absit gloria vulgi, Tibull.: absit periculum, Sall. fr.: dolus malus abesto! Not. Tir.: u. bes. absit invidia verbo od. absit verbo invidia, fern sei Vermessenheit der Rede, Liv.: u. so bl. absit invidia, Curt. – Dah. im Spätlat. die Formel absit m. folg. ut od. Infinit. = es sei ferne, Gott wolle verhüten, daß usw., Apul. u. Sulpic. Sev.: u. procul absit, Stat., od. quod absit, Apul., das sei ferne, das wolle Gott verhüten! – d) mit Willen, aus innerem Trieb u. dgl. von etw. entfernt, also ihm abgeneigt sein, a consilio fugiendi, Cic.: a periculis, sich von den Gefahren entfernt halten, Cic. – e) mit Rücksicht auf die Beschaffenheit od. Eigenschaft einer Sache od. Pers. fern sein, fern stehen, von etw. abweichen, quod certe abest a tua virtute et fide, Brut. in Cic. ep.: istae κολακειαι non longe absunt a scelere, Cic. – bei Vergleichen höher stehen, im Vorteil sein, nullā re magis absumus a natura ferarum, Cic.: qui longissime a te afuit, Cic. – u. tiefer stehen, weit nachstehen, multum ab iis, Cic.; u. so Hor. de art. poët. 370. – f) von etw. noch fern sein, etw. nicht erreichen, a nitore Ciceronis, Quint.: a virtute alcis, Hor. – g) sich für etw. nicht eignen, sich nicht schicken, zu etw. nicht passen, ab forensi condicione, Cic.: a principis persona, Nep. – / statt abfui, abforem, abfore u. abfuturus haben die besten Handschriften u. auch die Ausgaben afui, aforem, afore, afuturus, s. Halm zu Cic. Sull. 7. p. 60 ed. mai. Osann zu Cic. de rep. 2, 69. p. 243. Heindorf zu Hor. sat. 1, 4, 104. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 2, 836 f. – arch. Konj. Präs. absiet, Cato r.r. 19, 1. – Form abfuat = absit, zweifelh. bei Fronto ep. ad am. 1, 14. p. 184 N. (viell. mit Eckstein abludat zu lesen).

    / Partic., absēns, tis, abwesend, a) v. Menschen (Ggstz. praesens, coram), α) räumlich: me absente, in meiner Abwesenheit, Cic.: te praesente absente, du magst da sein od. nicht, Ter.: absente nobis, Ter. eun. 649. – Dah. v. Verbannten, absens mecum in gratiam rediit, Cic. – v. Verstorbenen, absentes (poëtae) sunt pro praesentibus, Plaut. Cas. prol. 20; u. so Vitr. 7. pr. § 8. – u. von solchen, die, obgleich in Rom, bei öffentlichen Bewerbungen nicht als Mitbewerber erscheinen, Cic. de rep. 6, 11 (u. dazu Moser). Liv. 4, 42, 1 (u. dazu Drak.). – u. von solchen, die sich nicht vor Gericht stellen, de absente iudicare, Cic.; vgl. Halm zu Cic. Verr. 4, 40. – b) von Orten u. Dingen, entfernt, Rhodos, urbs, Hor.: rogus, Mart.: comae, nicht wirklich vorhandene, falsche, Mart. – versus absentes dicere, auswendig hersagen, Gell. 20, 10, 4. – c) geistig nicht bei der Sache, abwesend, mente ac sensu absentissimus, Augustin. confess. 4, 4.

    lateinisch-deutsches > absum

  • 12 absum

    ab-sum, āfuī, āfutūrus, abesse (ἄπειμι), weg-, fortsein (Ggstz. adesse), I) infolge einer Bewegung (Abwesenheit); dah. 1) im allg., weg-, nicht dasein, entfernt-, abwesend sein, ab domo, Plaut. u. Liv.: ab domo, ab re familiari paulo diutius, Liv.: ab urbe u. ex urbe, Cic.: ab alqo, Cic. – domo et foro, Cic.: nuptā lentus abesse tuā, Ov. – abesse longe, Cic.: longe gentium, Cic.: non longe hinc, Plaut.: propius, Cic.: procul, Cic.: tres menses, Ter. – dah. quare me, qui nullā lege abessem (abwesend [= in der Verbannung] sei), non restitui lege, sed revocari senatus auctoritate oportere, Cic. Sest. 73. – 2) insbes.: a) von der Teilnahme an etw. entfernt sein od. bleiben, wegbleiben, nicht teilnehmen, einer Sache nicht beiwohnen, einer Sache fern stehen, mit etw. nichts zu schaffen haben (Ggstz. adesse), ab hoc concilio, Caes.: a periculis, sich fern halten, Sall.: ab his studiis, Cic. – m. Abl., toto bello, Caes.: publicis consiliis, Liv. – afuisse in altercationibus, Cic. – b) alci od. ab alqo, mit seinem Beistande nicht dasein, fehlen, jmdm. nicht beistehen (versch. von deesse, jmd. im Stiche lassen), bes. als Verteidiger vor Gericht (Ggstz. alci adesse, alqm defendere, s. Halm zu Cic. Sull. 7 ed. mai.), qui Autronio non afuerim, Cic.: ne longe tibi Iuppiter absit, Ov.: nec dextrae erranti deus afuit, Verg.: et quo plus intererat, eo plus aberas a
    ————
    me, je mehr ich deines Beistandes bedurfte, desto mehr verließest du mich, Cic.: longe iis fraternum nomen P.R. afuturum, werde ihnen nirgends etwas helfen, Caes. – absol., nusquam abero, Verg.: nobis absentibus, ohne unser Dazutun, Cic. – c) geistig abwesend sein, cum milite isto praesens absens ut sies, Ter. Eun. 192. – d) nicht dasein, fern sein, verbannt sein, dah. auch abgehen, u. in diesem Sinne = fehlen (versch. von deesse, mangeln, vermißt werden; vgl. Sorof Cic. de or. 1, 48), hoc unum illi, si nihil utilitatis habebat, afuit (war nicht da), si opus erat, defuit (fehlte, wurde vermißt), Cic.: studium semper adsit, cunctatio absit, Cic.: denique isto bono utare dum adsit; cum absit, ne requiras, Cic.: semper aves quod abest, Lucr.: praeter idoneum ducem nihil abest ad subvortendum imperium, Sall. fr. – m. ab u. Abl., unum a praetura tua abest, Plaut.: neque corpus neque animus a vobis aberit, Sall. – m. Dat., quid enim abest huic homini, quod si adesset, iure haec ei tribui et concedi putaremus, Cic.: si cui dentes vetustate absunt, Varr.: abest luctamen remo, man rudert ohne Anstrengung, Verg.: abest enim historia litteris nostris, Cic.: fraudem et sermoni et rei abesse, Liv.: cum partem abesse numero sensisset, Liv.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, Curt.
    II) infolge der Lage (Abstand); dah. 1) eig., von einem Punkte (räumlich od. zeitlich) weg-, entfernt-,
    ————
    getrennt sein, abstehen, m. ab od. m. bl. Abl. u. absol., sowie mit u. ohne Bezeichnung des (räumlichen od. zeitlichen) Abstandes, paulum ab eius villa, Cic.: ab urbe milia passuum ducenta, Cic.: plus mille passibus a mari (v. einer Villa), Liv. fr.: quinque dierum iter ab Carthagine (v. einer Stadt), Liv.: bidui (v. Lager), Cic.: quatridui iter Laodiceā, Cic.: quatridui ab Autronio, Cic.: aequo spatio, Caes.: bidui spatio ab eo, Cic.: septem milium intervallo, Caes.: milibus passuum quattuor, Caes.: haud longe abesse potest, es muß nicht weit von hier sein, Plaut.: quoniam propius abes, weil du dort näher bist, Cic. – 2) übtr.: a) übh., von etw. entfernt sein, fern stehen, id enim vero hinc nunc abest, das liegt jetzt im weiten Felde, daran ist gegenwärtig nicht zu denken, Ter.: quod abest longissime, Cic.: u. so ab. longissime a vero, Cic.: longe a spe, Cic.: procul seditione, Liv.: paulum a capienda urbe, die Stadt beinahe einnehmen, Iustin.: cum ego ab ista laude non absim, mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden kann, Cic. – ille longe aberit, ut credat, wird weit entfernt sein zu glauben, Cic.: tantum aberat a bello, ut etc., Cic.: tantum afuit ab insolentia gloriae, ut etc., Nep.: tantum a paenitentia afuit, ut etc., Val. Max.: a quibus longe absunt, ut perseverent, Augustin. de civ. dei 9, 16, 1: sperare videor tantum afuturam esse orationem meam a minima suspicione offensionis tuae, te ut potius
    ————
    obiurgem, quam ut ego etc., Cic.; u. so die unpers. haud multum od. haud (non, nec) procul abest od. non longe abest od. paulum (paululum) abest, quin etc., es ist nicht weit entfernt od. nahe dabei, es fehlt nicht viel, daß usw., beinahe möchte usw. (s. Zumpt § 540), Cic., Caes. u.a.; so auch non multum abest ab eo, quin etc., Caes. b.G. 5, 2, 2: neque longius abesse, quin etc., es fehle gar nicht viel, daß er usw., er sei darauf u. daran, zu usw., Caes. b.G. 3, 18, 4: minimum abest, quin etc., Suet. Aug. 14: paulo afuit, quin, Ammian.: nihil afore credunt, quin etc., es könne nicht fehlen, Verg. Aen. 8, 147: quid abest, quin etc., Liv. 8, 4, 2. Val. Max. 5, 3. ext. 3: abesse non potest, quin etc., Gracch. b. Cic. or. 233 u. Gell. 11, 13, 3: spätlat., parum abest, quin etc., Donat. vit. Verg. c. 8: u. persönl., haud multum afuere, quin opera perrumperent, Liv. fr. 36 (bei Prisc. 6, 22): nec ita multum omnes afuisse, quin accusatorem potius dementiae accusarent, Apul. apol. 37: adeo vehementer talum inverti, ut minimum afuerim, quin articulum etiam a crure defregerim, Apul. flor. 16. – Dah. die Redensart tantum abest, ut... ut, weit entfernt, daß... ist usw., deren Entstehung durch folgende drei Stellen deutlich wird: id tantum abest officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Cic. de off. 1, 43: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne etc., Cic. Tusc. 1, 76 (vgl. Liv. 25, 6, II): u. so zu-
    ————
    letzt: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, d.i. weit entfernt, daß... vielmehr usw., Cic. Phil. 11, 36. – persönl. gebr., hoc detrimento milites nostri tantum afuerunt ut perturbarentur, ut incensi atque incitati magnas accessiones fecerint in operibus hostium expugnandis, Auct. b. Alex. 22, 1. – Spätlat., tantum aberat quominus aliquid nuntiaretur, ut etiam quae gesta non fuerant adicerentur, Heges. 3, 21, 1. – Zuw. tritt der zweite Satz, wie im Deutschen, auch selbständig auf, tantum afuit, ut inflammares nostros animos; somnum isto loco vix tenebamus, Cic. Brut. 278 (u. so Cic. de fin. 5, 57; ad Att. 13, 21, 5); od. es bildet das einfache tantum abest ut einen bloßen Nachsatz, wie Cic. ad Att. 6, 2, 1. – auch steht im zweiten Satz ut etiam, ut quoque, wie Cic. ep. 12, 15, 4. Suet. Tib. 50, 1; seltener ut contra, wie Liv. 6, 31, 4. – Spätlat. statt des ersten ut der Infinit., tantum abfuit laudare industrie gesta, ut etiam quaedam scriberet de etc., Amm. 15, 5, 36. – b) von etw. Unangenehmem entfernt-, also davon befreit-, frei sein, a culpa, Cic.: nihil a me abesse longius crudelitate, Caes. in Cic. ep.: a cupiditate pecuniae, Nep.: a reprehensione temeritatis absum, der Vorwurf bei Unbesonnenheit trifft mich nicht, Planc. in Cic. ep.: afuimus dolori, vergaßen den Schmerz, Ov. – c) v. ungehörigen, unangenehmen, lästigen Personen od. Dingen selbst, fern sein
    ————
    od. bleiben, si vis afuisset, Liv. fr. 49 (50) bei Sen. suas. 6, 22. – bes. in der Wunschformel absit = fern sei od. bleibe, m. ab u. Abl., carnifex vero et obductio capitis et nomen ipsum crucis absit non modo a corpore civium Romanorum, sed etiam a cogitatione, oculis, auribus, Cic.: absint et picti squalentia terga lacerti pinguibus a stabulis, Verg.: u. absol., vos quoque abesse iubeo, Tibull.: procul absit gloria vulgi, Tibull.: absit periculum, Sall. fr.: dolus malus abesto! Not. Tir.: u. bes. absit invidia verbo od. absit verbo invidia, fern sei Vermessenheit der Rede, Liv.: u. so bl. absit invidia, Curt. – Dah. im Spätlat. die Formel absit m. folg. ut od. Infinit. = es sei ferne, Gott wolle verhüten, daß usw., Apul. u. Sulpic. Sev.: u. procul absit, Stat., od. quod absit, Apul., das sei ferne, das wolle Gott verhüten! – d) mit Willen, aus innerem Trieb u. dgl. von etw. entfernt, also ihm abgeneigt sein, a consilio fugiendi, Cic.: a periculis, sich von den Gefahren entfernt halten, Cic. – e) mit Rücksicht auf die Beschaffenheit od. Eigenschaft einer Sache od. Pers. fern sein, fern stehen, von etw. abweichen, quod certe abest a tua virtute et fide, Brut. in Cic. ep.: istae κολακειαι non longe absunt a scelere, Cic. – bei Vergleichen höher stehen, im Vorteil sein, nullā re magis absumus a natura ferarum, Cic.: qui longissime a te afuit, Cic. – u. tiefer stehen, weit nachstehen, multum ab iis, Cic.; u. so Hor. de art.
    ————
    poët. 370. – f) von etw. noch fern sein, etw. nicht erreichen, a nitore Ciceronis, Quint.: a virtute alcis, Hor. – g) sich für etw. nicht eignen, sich nicht schicken, zu etw. nicht passen, ab forensi condicione, Cic.: a principis persona, Nep. – statt abfui, abforem, abfore u. abfuturus haben die besten Handschriften u. auch die Ausgaben afui, aforem, afore, afuturus, s. Halm zu Cic. Sull. 7. p. 60 ed. mai. Osann zu Cic. de rep. 2, 69. p. 243. Heindorf zu Hor. sat. 1, 4, 104. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 2, 836 f. – arch. Konj. Präs. absiet, Cato r.r. 19, 1. – Form abfuat = absit, zweifelh. bei Fronto ep. ad am. 1, 14. p. 184 N. (viell. mit Eckstein abludat zu lesen).
    Partic., absēns, tis, abwesend, a) v. Menschen (Ggstz. praesens, coram), α) räumlich: me absente, in meiner Abwesenheit, Cic.: te praesente absente, du magst da sein od. nicht, Ter.: absente nobis, Ter. eun. 649. – Dah. v. Verbannten, absens mecum in gratiam rediit, Cic. – v. Verstorbenen, absentes (poëtae) sunt pro praesentibus, Plaut. Cas. prol. 20; u. so Vitr. 7. pr. § 8. – u. von solchen, die, obgleich in Rom, bei öffentlichen Bewerbungen nicht als Mitbewerber erscheinen, Cic. de rep. 6, 11 (u. dazu Moser). Liv. 4, 42, 1 (u. dazu Drak.). – u. von solchen, die sich nicht vor Gericht stellen, de absente iudicare, Cic.; vgl. Halm zu Cic. Verr. 4, 40. – b) von Orten u. Dingen, entfernt, Rhodos, urbs, Hor.:
    ————
    rogus, Mart.: comae, nicht wirklich vorhandene, falsche, Mart. – versus absentes dicere, auswendig hersagen, Gell. 20, 10, 4. – c) geistig nicht bei der Sache, abwesend, mente ac sensu absentissimus, Augustin. confess. 4, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > absum

  • 13 gens

    gēns, gentis f. [ gigno ]
    1) род, родовая община, клан (g. Tarquinia или Tarquiniorum L; homo gentis patriciae, plebejae Sl, C, L etc.)
    adulandi g. prudentissima ирон. Jнеобычайно ловкая порода льстецов
    2) потомок, отпрыск (deorum g. Aenēas V)
    3) племя, народность, народ (g. Gallica или Gallorum CJ; Etruscorum O)
    6) область, страна (Cataonia, quae g. jacet supra Ciliciam Nep)
    7) редко pl. заграница, тж. иноземцы T, bH
    8) pl. мир, свет (преим. в gen.)
    g. humana Cчеловечество
    longe gentium C — далеко-далеко, на краю света
    minĭme gentium Ter — никоим образом, нисколько
    9) поколение, век (g. ferrea, aurea V)
    10) pl. языческие народы, язычники Vlg, Eccl
    11) ( о животных) вид, порода (g. vulpium O)

    Латинско-русский словарь > gens

  • 14 unde

    unde, Adv. (urspr. cunde), von wo her, woher, I) eig., von örtlichen Verhältnissen, 1) korrelativ: inde venit, unde mallem, Cic.: quam ibi, unde huc translata essent, Cic.: ut eo restituerentur, unde deiecti essent, Cic.: ut aliae (naves) eodem, unde erant profectae, referrentur, Caes.: Latobrigos in fines suos, unde erant profecti, reverti iussit, Caes.: loca superiora, unde etc., Caes.: montis sublime cacumen occupat, unde etc., Ov.: cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic. – 2) absol.: a) in direkter Frage: unde is? Plaut.: unde et quo Catius? woher u. wohin? Hor.: u. so (asyndet.) unde quo venis? Hor.: unde venis et quo tendis? Hor.: unde venis et quo vadis? Itala: unde deiectus est Cinna? unde qui cum Graccho fuerunt? Cic.: qui genus? unde domo? wo zu Hause? Verg.: ebenso iube istos omnes ad nomen cita i et unde domo quisque sit quaere, Sen. – m. Genet. gentium, unde haec igitur gentium est? Plaut. – b) in indirekter Frage: ut mihi responderet, unde esset, Cic.: non recordor, unde cecĭderim, sed unde surrexerim, Cic.: unde initium belli fieret, explorabant, Caes.: qualis et unde genus, quaeris, Prop.: quaere, unde domo, quis, cuius fortunae, Hor. – II) übtr.: A) Ursprung, Grund, Veranlassung, Mittel u. dgl. bezeichnend, woher, wovon (von wem), woraus, 1) korrelativ: a) übh.: qui eum necasset, unde ipse natus esset, Cic.: unde necesse est, inde initium sumatur, Cic.: is, unde te audisse dicis, Cic. (u. so unde quidque audisse dicant, Plaut.): illo exstincto fore, unde discerem, neminem, Cic.: lux, unde omnes opem petere solebant, Cic.: non ut ingenium et eloquentiam meam perspicias, unde longe absum, Cic.: tenuit permagnam Sextilius hereditatem, unde etc., Cic.: quod, unde agger omnino comportari posset, nihil erat reliquum, Caes.: si habuerit, unde tibi solvat, Cic.: non reliquit, unde efferretur, Nep. – b) insbes.: α) als jurist. t.t. unde petitur, zur Bezeichnung des Verklagten, ego omnibus, unde petitur, hoc consilium dederim, Cic.: illi, unde peteretur, credendum esse, Gell. – β) als publiz. t.t., unde stat, zur Bezeichnung der Seite, der Partei, aus der man steht, unde stetisset, eo se victoria transferret, Iustin.: übtr., eventus belli, ut aequus iudex, unde ius stabat, ei victoriam dedit, Liv. – 2) absol.: a) in direkter Frage: unde haec (patera) igitur est? Plaut.: Ly. redde, inquam. St. ah, unde? Plaut.: garris, unde? von wem soll es denn kommen? Ter.: unde ea est tibi? woher hast du sie? wovon hast du sie gekauft? Plaut.: unde iste amor tam improvisus? Cic.: unde id scis? Ter.: unde sed hos novi? Ov. – m. Akk., unde tantam felicitatem parentibus, Sen. de ben. 3, 36, 2. – m. Genet. gentium, De. face id ut paratum iam sit. Li. unde gentium? Plaut. – b) in indirekter Frage: ut ex ipsa quaeras, unde hunc (anulum) habuerit? Ter.: unde concitetur risus difficillimum dicere, Quint.: unde sit infamis, discite, Ov. – m. Genet., occipiunt sciscitari, unde natalium secta cuia proveniret, Apul. met. 5, 15. – B) unde unde = undecumque, woher auch immer, woher immer, mercedem aut nummos unde unde extricat, Hor. sat. 1, 3, 88: nec tamen vindictae solacium undeunde spernendum est, Apul. met. 5, 30.

    lateinisch-deutsches > unde

  • 15 unde

    unde, Adv. (urspr. cunde), von wo her, woher, I) eig., von örtlichen Verhältnissen, 1) korrelativ: inde venit, unde mallem, Cic.: quam ibi, unde huc translata essent, Cic.: ut eo restituerentur, unde deiecti essent, Cic.: ut aliae (naves) eodem, unde erant profectae, referrentur, Caes.: Latobrigos in fines suos, unde erant profecti, reverti iussit, Caes.: loca superiora, unde etc., Caes.: montis sublime cacumen occupat, unde etc., Ov.: cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic. – 2) absol.: a) in direkter Frage: unde is? Plaut.: unde et quo Catius? woher u. wohin? Hor.: u. so (asyndet.) unde quo venis? Hor.: unde venis et quo tendis? Hor.: unde venis et quo vadis? Itala: unde deiectus est Cinna? unde qui cum Graccho fuerunt? Cic.: qui genus? unde domo? wo zu Hause? Verg.: ebenso iube istos omnes ad nomen cita i et unde domo quisque sit quaere, Sen. – m. Genet. gentium, unde haec igitur gentium est? Plaut. – b) in indirekter Frage: ut mihi responderet, unde esset, Cic.: non recordor, unde cecĭderim, sed unde surrexerim, Cic.: unde initium belli fieret, explorabant, Caes.: qualis et unde genus, quaeris, Prop.: quaere, unde domo, quis, cuius fortunae, Hor. – II) übtr.: A) Ursprung, Grund, Veranlassung, Mittel u. dgl. bezeichnend, woher, wovon (von wem), woraus, 1) korrelativ: a) übh.: qui eum necasset, unde
    ————
    ipse natus esset, Cic.: unde necesse est, inde initium sumatur, Cic.: is, unde te audisse dicis, Cic. (u. so unde quidque audisse dicant, Plaut.): illo exstincto fore, unde discerem, neminem, Cic.: lux, unde omnes opem petere solebant, Cic.: non ut ingenium et eloquentiam meam perspicias, unde longe absum, Cic.: tenuit permagnam Sextilius hereditatem, unde etc., Cic.: quod, unde agger omnino comportari posset, nihil erat reliquum, Caes.: si habuerit, unde tibi solvat, Cic.: non reliquit, unde efferretur, Nep. – b) insbes.: α) als jurist. t.t. unde petitur, zur Bezeichnung des Verklagten, ego omnibus, unde petitur, hoc consilium dederim, Cic.: illi, unde peteretur, credendum esse, Gell. – β) als publiz. t.t., unde stat, zur Bezeichnung der Seite, der Partei, aus der man steht, unde stetisset, eo se victoria transferret, Iustin.: übtr., eventus belli, ut aequus iudex, unde ius stabat, ei victoriam dedit, Liv. – 2) absol.: a) in direkter Frage: unde haec (patera) igitur est? Plaut.: Ly. redde, inquam. St. ah, unde? Plaut.: garris, unde? von wem soll es denn kommen? Ter.: unde ea est tibi? woher hast du sie? wovon hast du sie gekauft? Plaut.: unde iste amor tam improvisus? Cic.: unde id scis? Ter.: unde sed hos novi? Ov. – m. Akk., unde tantam felicitatem parentibus, Sen. de ben. 3, 36, 2. – m. Genet. gentium, De. face id ut paratum iam sit. Li. unde gentium? Plaut. – b) in indirekter Frage: ut ex ipsa qua-
    ————
    eras, unde hunc (anulum) habuerit? Ter.: unde concitetur risus difficillimum dicere, Quint.: unde sit infamis, discite, Ov. – m. Genet., occipiunt sciscitari, unde natalium secta cuia proveniret, Apul. met. 5, 15. – B) unde unde = undecumque, woher auch immer, woher immer, mercedem aut nummos unde unde extricat, Hor. sat. 1, 3, 88: nec tamen vindictae solacium undeunde spernendum est, Apul. met. 5, 30.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > unde

  • 16 unde

    undĕ, adv., from which place, whence.
    I.
    Lit., of place.
    A.
    Correlatively:

    petere inde coronam Unde prius nulli velarint tempora musae,

    Lucr. 4, 5:

    nec enim inde venit, unde mallem,

    Cic. Att. 13, 39, 2:

    ibi, unde huc translata essent,

    id. Rep. 2, 16, 30:

    ut eo restituerentur (Galli), unde dejecti essent,

    id. Caecin. 30, 88; cf.:

    te redigam eodem, unde orta es,

    Plaut. As. 1, 2, 13:

    eodem, unde erant profectae (naves),

    Caes. B. G. 4, 28; 5, 5;

    so too, eodem, unde,

    id. ib. 5, 11:

    ad idem, unde profecta sunt, redire,

    Cic. Rep. 6, 22, 24:

    fontes, unde hauriretis,

    id. de Or. 1, 46, 203:

    Latobrigos in fines suos, unde erant profecti, reverti jussit,

    Caes. B. G. 1, 28:

    loca superiora, unde erat propinquus despectus in mare,

    id. ib. 3, 14:

    ad summi fastigia culminis unde Tela jactabant Teucri,

    Verg. A. 2, 458:

    regna, Unde genus ducis,

    id. ib. 5, 801:

    arbor, unde auri aura refulsit,

    id. ib. 6, 204:

    montis sublime cacumen Occupat, unde sedens partes speculetur in omnes,

    Ov. M. 1, 667. —
    2.
    Pregn.: e majoribus castris, unde antea cessatum fuerat, brevi spatio circumductae copiae, i. e. from the place at which, etc., Liv. 5, 13, 10:

    in arcem perfugere, unde biduo post deditio facta,

    id. 31, 46, 16. —
    B.
    Absol.
    1.
    In a direct interrog.:

    hoc verbum unde utrumque declarat, et ex quo loco et a quo loco. Unde dejectus est Cinna? Ex urbe... Unde dejecti Galli? A Capitolio. Unde qui cum Graccho fuerunt? Ex Capitolio, etc.,

    Cic. Caecin. 30, 87: Pa. Unde is? Chae. Egone? nescio hercle, neque unde eam, neque quorsum eam, Ter. Eun. 2, 3, 14: Mn. Unde eam (mulierem) esse aiunt? Ly. Ex Samo, Plaut. Bacch. 3, 3, 68:

    qui genus? unde domo?

    from what country? Verg. A. 8, 114.—With gentium:

    unde haec igitur gentium est?

    Plaut. Ep. 3, 4, 47.—
    2.
    In an indirect interrog.:

    ego instare, ut mihi responderet, quis esset, ubi esset, unde esset,

    Cic. Verr. 2, 2, 77, § 188: quaere unde domo (sit), what his home is, or where he lives, Hor. Ep. 1, 7, 53:

    qualis et unde genus.. Quaeris,

    from what stock, of what family, Prop. 1, 22, 1:

    non recordor, unde ceciderim, sed unde surrexerim,

    Cic. Att. 4, 16, 10:

    unde initium belli fieret, explorabant,

    Caes. B. G. 5, 53:

    unde domo quisque sit quaere,

    Sen. Cons. Helv. 6, 3:

    sciscitari unde natalium provenerit,

    App. M. 5, p. 165, 32.—
    II.
    Transf.
    A.
    Apart from relations of place, and referring to persons or things, from which as an origin, source, cause, means, reason, etc., something proceeds, from whom, from which.
    1.
    Correlatively:

    (narratio) brevis erit, si, unde necesse est, inde initium sumetur,

    Cic. Inv. 1, 20, 28; cf. Auct. Her. 1, 9, 14:

    unde jumenta nomen traxere,

    Col. 6, praef. 3:

    praedonibus, Unde emerat,

    Ter. Eun. 1, 2, 35:

    qui eum necasset, unde ipse natus esset,

    Cic. Rosc. Am. 26, 71:

    potest fieri, ut is, unde te audisse dicis, iratus dixerit,

    id. de Or. 2, 70, 285; cf.:

    de eā (re) multo dicat ornatius, quam ille ipse, unde cognorit,

    id. ib. 1, 15, 67:

    illo exstincto Jove, unde discerem,

    id. Sen. 4, 12:

    hem, mea lux, unde omnes opem petere solebant,

    id. Fam. 14, 2, 2:

    hi, unde ne hostium quidem legati arcentur, pulsi,

    Liv. 21, 10, 6:

    non ut ingenium et eloquentiam meam perspicias, unde longe absum,

    Cic. Brut. 92, 318: est unde haec fiant, Ter. Ad. 1, 2, 42:

    tenuit permagnam Sextilius hereditatem, unde nummum nullum attigisset,

    Cic. Fin. 2, 17, 55:

    si habuerit, unde tibi solvat,

    id. Har. Resp. 13, 29:

    quod, unde agger omnino comportari posset, nihil erat reliquum,

    Caes. B. C. 2, 15:

    tardior stilus cogitationem moratur, rudis et confusus intellectu caret: unde sequitur alter dictandi labor,

    Quint. 1, 1, 28; 12, 3, 4:

    sciat (orator) quam plurima: unde etiam senibus auctoritas major est, quod, etc.,

    id. 12, 4, 2:

    unde jus stabat, ei victoriam dedit (= a quā parte stabat),

    Liv. 21, 10, 9; cf.:

    turbam, nec satis fido animo, unde pugnabat, stantem, in fugam averterunt,

    id. 25, 15, 13:

    ut unde stetisset, eo se victoria transferret,

    on whose side, Just. 5, 4, 12.—
    b.
    In partic., jurid. t. t.: unde petitur, of whom demand is made, i. e. the defendant: si ambo pares essent, illi, unde petitur, potius credendum esse, Cato ap. Gell. 14, 2, 26; cf.:

    causam dicere Prius unde petitur, aurum quare sit suom, Quam ille qui petit, unde is sit thesaurus sibi,

    Ter. Eun. prol. 11 sq.:

    ego omnibus, unde petitur, hoc consilium dederim,

    Cic. Fam. 7, 11, 1:

    postulabat ut illi, unde peteretur, vetus exceptio daretur,

    id. de Or. 1, 37, 168. —
    2.
    Absol.
    a.
    In a direct interrog.:

    unde haec (patera) igitur est?

    Plaut. Am. 2, 2, 158; cf. id. Bacch. 3, 6, 10: redde, ut huic reddatur. Strob. Unde? id. Aul. 5, 20: Pi. Bonum habe animum. Mn. Unde habeam? id. ib. 4, 3, 17; id. Cas. 2, 2, 25:

    unde iste amor tam improvisus,

    Cic. Agr. 2, 22, 60; Quint. 11, 1, 54:

    unde sed hos novi?

    Ov. M. 9, 508.—With gentium: De. Face id ut paratum jam sit. Li. Unde gentium? De. Me defraudato, Plaut. As. 1, 1, 77; Tert. Pall. 4.—
    b.
    In an indirect interrog.:

    ut ex ipsā quaeras, unde hunc (anulum) habuerit,

    Ter. Heaut. 4, 1, 45:

    quaerere, unde se ac suos tueri possit,

    Liv. 5, 4, 5:

    unde concilietur risus... difficillimum dicere,

    Quint. 6, 3, 35:

    si cogitaverimus, unde et quousque jam provecta sit orandi facultas,

    id. 2, 16, 18:

    unde sit infamis... Discite,

    Ov. M. 4, 285; cf. flor. 3, 12, 8 sqq.—
    B.
    Indef.: unde unde for undecumque, from wherever, whencesoever, from whatever quarter (only poet. and in post-class. prose):

    et quaerendum unde unde foret nervosius illud,

    Cat. 67, 27:

    qui nisi... Mercedem aut numos unde unde extricat, etc.,

    Hor. S. 1, 3, 88:

    nec tamen vindictae solacium unde unde spernendum est,

    App. M. 5, p. 165:

    qui malum etsi ipse non fecit, tamen a quocumque et unde unde passus est fieri,

    Tert. adv. Herm. 10.—
    2.
    So, unde alone (late Lat.;

    perh. only in Tert.): certe unde sunt ista, signis potius et ostentis deputanda,

    Tert. Anim. 51 fin.:

    quamquam possimus unde illas prolatas aestimare, dum ne ex nihilo,

    id. adv. Herm. 22 med.

    Lewis & Short latin dictionary > unde

  • 17 nicht

    nicht, non (im allg., als direkte Verneinung). – haud (nicht gar, nicht eben, mildernd oder verringernd, bes. vor Adjektiven u. Adverbien, z.B. nicht viel, haud mul tum: nicht weit, haud longe). – minus (unser »weniger« als bescheidenere Verneinung für non). – ne (Verneinung des Gedankens, dah. bei Verboten, bei Aufforderungen, Bitten, Wünschen, z.B. wage es nicht! ne audeto!: er komme nur nicht wieder, modo ne redeat: sträubt euch nicht, wenn etc.! ne repugnetis, si etc.!: ich will nicht leben, wenn etc., ne vivam, si etc.: du hättest es nicht verlangen sollen, ne poposcisses). – fac ne mit folg. Konj. (mache, daß nicht etc.) od. noli mit folg. Infin. (wolle nicht, bei be scheidenen Aufforderungen, Bitten etc) od. cave ne mit Konj., gew. cave mit bl. Konjunktiv (hüte dich, daß du etc., bei bescheidenen Warnungen; alle drei für das einfache ne mit Imperativ od. Konjunktiv, wo wir auch »ja nicht« od. »nur nicht« od. »beileibe nicht« sagen), z.B. kümmere dich um nichts anderes, als nur daß etc., fac ne quid aliud cures, nisi ut etc: glaube es (ja) nicht, cave credas: wollet das nicht, was nicht geschehen kann, nolite id velle, quod fieri non potest.

    In vielen Fällen wird unser »nicht« mit einem Verbum im Lateinischen bl. durch ein Verbum ausgedrückt, z.B. nicht begreifen können, [1789] was etc., mirari, quid etc.: nicht wissen, ob etc., dubitare, utrum etc. – so auch unser »nicht mehr, nicht weiter«, s. mehr, weiter. In Fragenwird »nicht« ausgedrückt: a) durch annon, »etwa nicht«, wenn der Fragende sich in bezug auf Vorhergegangenes erkundigt, ob etwas etwa nicht stattfinde od. stattgefunden habe, obgleich er überzeugt ist, daß es der Fall sei, z.B. habe ich etwa nicht gesagt, daß es so kommen werde? annon dixi hoc futurum? – b) durch nonne, »denn nicht«, wenn man überführend, mit Überzeugung von der Richtigkeit seiner Behauptung. fragt, z.B. wie? ist der Hund nicht dem Wolf ähnlich? quid? canis nonne lupo similis? – oder auch z.B. bei Verben der Wahrnehmung, wenn man dem Gefragte zu verstehen geben will, daß er etw. wahrnehme, aber nicht darauf achte, z.B. du, der du glaubst, daß die Götter sich nicht um Menschliches bekümmern, bemerkst du nicht etc., tu, qui deosputashumananeglegere, nonne animadvertis etc.? – c) durch das enklit. ne, z.B. bei Verben der Wahrnehmung, wenn man nicht gewiß ist, ob der andere die Sache wahrnehme, od. wenn man glaubt, daß er sie nicht genug wahrnehme, z.B. siehst du nicht, wie bei Homer Nestor oft mit seinen Tugenden prahlt? videsne, ut apud Homerum saepissime Nestor de virtutibus suis praedicet? – d) durch non, wenn man glaubt, daß der andere die Sache gar nicht wahrnehme, z.B. du siehst nicht, mit wie großer Gefahr du etc.? non vides, quanto periculo etc.? – Doch steht non auch häufig in lebhafter Rede für nonne, z.B. ist es nicht eine Unsinnigkeit? non est amentia? – Noch ist zu bemerken, daß man auf annon oder nonne stets eine bejahende, auf ne u. non eine verneinende Antwort erwartet. – In fortgesetzten Fragesätzen wird das gemeinschaftlich fragende Wort, wenn es den Akzent hat, wiederholt, z.B. wurdest du nicht gerührt, als dir die Mutter die Knie umfaßte? nicht? commotus non es, cum tibi pedes mater amplexaretur? non es commotus?

    gar nicht, ganz und gar nicht, durchaus nicht, neutiquam. haudquaquam. nequaquam. nullo modo. nullo pacto (auf keine Weise); nihil (in keiner Hinsicht); haud sane (wahrhaftig nicht od. kein); minime. minime vero minime gentium (keineswegs, beileibe nicht, bei Antworten: auch doppelt, minime! minime!); auch durch nullus (z.B. quia [Sextus] ab armis nullus discederet, die Waffen durchaus nicht niederlegte). – nicht so gar (vor einem Adjektiv od. Adverb), haud oder non ita (eben nicht sehr, nicht sonderlich, z.B. nicht so gar weit, haud od. non ita longe). nicht recht, non satis (nicht hinlänglich); parum (zu wenig, Ggstz. nimis). nicht einmal, ne... quidem (zwischen die das Wort, auf dem der Nachdruck liegt, gesetzt werden muß, z.B. ich halte dieses nicht einmal für nützlich, ne utile quidem hoc esse arbitror).

    nicht so, d. i. a) nicht auf diese Art: non ita; non sie. – b) weniger: minus, z.B. nicht so weit herumschweifen, minus late vagari. aber nicht od. nicht aber, non vero. neque vero non autem (das zweite bes. beim Über gange. Wird durch »nicht aber« ein bloßer [1790] Gegensatz gebildet, so steht non allein, z.B. ich meine den Vater, nicht aber den Sohn, dico patrem, non filium); oft, bes. am Ende der Sätze durch Wiederholung des Verbums mit der Negation (z.B. fremde Fehler sieht er, die seinigen aber nicht, aliena vitia videt, sua non videt).aber nicht = doch nicht, nec od. neque. auch nicht, nec od. neque (dieses bes. beim Übergange, soviel als »und auch nicht«, z.B. Epikur sagt, es bedarf des Verstandes nicht, auch nicht der Rede, Epicurus negat opus esse ratione neque disputatione: nur weniges und selbst auch dieses nicht deutlich, pauca, neque ea ipsa enucleata).auch, nicht, ne... quidem (um den dazwischenstehenden Gegenstand, bes. im Gegensatz zu einem andern, hervorzuheben, z.B. aber auch Jugurtha verhielt sich unterdessen nicht ruhig, sed ne Iugurtha quidem quietus interea). und auch nicht, et ne... quidem. nicht auch, non item (nicht auf gleiche Weise; vgl. »auch« zu item).aber auch nicht, doch auch nicht, auch gar nicht, auch niemals, nec od. neque vero.

    und nicht, et non. neque (das erste steht, wenn die Negation sich auf ein Wort bezieht oder wenn der Ton auf der Negation liegt; neque dient zur Verbindung zweier Sätze = und auch nicht, z.B. via certa et non longa = ein sicherer und nicht langer Weg, aber via certa neque longa = ein sicherer und auch nicht langer Weg). – und so nicht, und sonach nicht, ac non (zur Angabe einer Folge, z.B. es war niemand, der ihn für einen im Anklagestand Befindlichen und sonach nicht tausendmal Verdammten gehalten hätte, nemo erat, qui illum reum ac non milies condemnatum arbitraretur). und nicht vielmehr, ac non potius; auch bl. ac non. und nicht weniger, atque etiam. itemque (und so auch, ebenso auch).

    nicht..., sondern, non..., sed: nicht..., sondern vielmehr, non..., sed potius: nicht..., sondern in Wahrheit, non (nec)..., sed vero.nicht..., aber doch, non..., at; non... sed tamen: nicht..., aber doch wenigstens, non..., sed certe.nicht..., auch nicht, non..., ne... quidem (wo zwischen ne u. quidem das Wort stehen muß, auf dem der Nachdruck liegt). – nicht... aber auch nicht od. doch auch nicht, nequo... neque vero.nicht... auch nicht... aber auch nicht, non... nec... neque vero.gar nicht..., es wäre, es müßte denn etc., haud..., nisi.nicht als ob nicht..., sondern weil, non quin..., sed quia od. sed quod. nicht darum daß od. nicht weil..., sondern damit, non quo (od. non quod)..., sed ut (od. sondern damit nicht, sed ne).

    deutsch-lateinisches > nicht

  • 18 Rang

    Rang, locus (die Stelle, die jmd. in bürgerlichen Verhältnissen einnimmt, ganz verschieden von ordo, d. i. die Individuen eines Ranges oder Standes, z.B. locus senatorius). – persona (die Rolle, die jmd. in bürgerlichen Verhältnissen spielt, der Charakter, den jemand bekleidet). – gradus (der Grad od. die Stufe, die man jmdm. einräumt oder eingeräumt hat, z.B. gradus senatorius). – dignitas (die Würde, die jmd. vermöge seines Charakters, Standes und Ranges behauptet). – cavĕa (Sitzreihen im Theater, meton. auch die Zuschauer, prima, media, ultima od. summa). – rin höherer Rang, gradus altior: beim Militär, ordo superior; onoratior militia. – ein Spanier von Rang, Hispanus nobilis: ein Mann von R. u. Würden, vir personā ac dignitate conspicuus: Philosophen vom ersten N., philosophi longe principes; philosophi quasi maiorum gentium: die Erben vom dritten R., heredes tertio gradu scripti. – den R. eines Konsuls haben, gradum consularis [1913] dignitatis tenere: einen hohen R. (beim Militär) bekleiden, honestum ordinem ducere: einen höhern R. haben, einnehmen, in einem höhern R. stehen, loco (im allg.) oder honoris (dignitatis) gradu oder bl. honore (der Ehre, der Würde nach) superiorem esse, als jmd., alqo: in gleichem R. mit jmd. stehen, einen gleichen R. einnehmen, eodem esse cum alqo loco (im allg.); pares ordines ducere (von zwei Offizieren); im ersten R. stehen, den ersten R. einnehmen, primum locum obtinere. primum gradum tenere (bes. der Würde nach); principatum obtinere. longe principem esse. primas (partes) ferre (den Vorzug haben): von niederem R. sein, inferiore loco esse: den niedrigsten R. einnehmen, infimum locum obtinere: in einigem R. (Ansehen) stehen, esse aliquo numero atque honore; aliquem numerum obtinere. – den ersten R. in etwas einnehmen, principatum alcis rei obtinere: den ersten R. im Staate einnehmen, principem esse in civitate: jmdm. den ersten R. anweisen, alci primas od. (wenn von zweien die Rede ist) priores deferre; alci principatum deferre, in etwas, in alqa re: seinen R. behalten, behaupten, in dignitate sua manere. – jmdm. den R. ablaufen in etwas, alqm oder alci praecurrere alqā re; praeripere alci alqd (etwas gleichs. vor dem Munde wegnehmen): jmdm. in der Gunst des Volkes den R. ablaufen, praeripere alci popularem gratiam.

    deutsch-lateinisches > Rang

  • 19 repeto

    rĕ-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a., to fall upon or attack again or anew, to strike again (syn. repercutio).
    I.
    Lit. (in gen. not till after the Aug. per.):

    regem repetitum saepius cuspide ad terram affixit,

    after he had repeatedly attacked him, Liv. 4, 19; cf.:

    mulam calcibus et canem morsu,

    Sen. Ira, 3, 27, 1:

    repetita per ilia ferrum,

    Ov. M. 4, 733; 6, 562.— Absol.:

    bis cavere, bis repetere,

    to attack twice, Quint. 5, 13, 54:

    signum erat omnium, Repete!

    strike again, Suet. Calig. 58:

    ad Nolam armis repetendam,

    Liv. 9, 28:

    repetitus toxico,

    id. Claud. 44. —
    B.
    In partic.
    1.
    To prosecute again:

    condicione propositā, ut, si quem quis repetere vellet, par periculum poenae subiret,

    Suet. Aug. 32; id. Dom. 8 and 9; Dig. 48, 2, 3; 48, 16, 10; 15.—
    2.
    To seek again; to go back to, return to, revisit a person or thing.
    (α).
    With acc.:

    fratresque virumque,

    Ov. H. 3, 143:

    Nearchum,

    Hor. C. 3, 20, 6:

    Penates, ab orā Hispanā,

    id. ib. 3, 14, 3:

    viam, quā venisset,

    to retrace, Liv. 35, 28; cf. id. 9, 2, 8:

    castra,

    id. 31, 21; Suet. Tib. 12:

    domum,

    Hor. C. 1, 15, 6; Ov. P. 4, 4, 41; id. M. 3, 204:

    patriam,

    id. H. 18, 123; Just. 32, 3, 7:

    Africam,

    Liv. 25. 27:

    locum,

    id. 3, 63:

    retro Apuliam,

    id. 22, 18; cf. id. 31, 45 fin.; 40, 58 fin.:

    rursus Bithyniam,

    Suet. Caes. 2:

    urbem atque ordinem senatorium,

    id. Vit. 1:

    paludes,

    Hor. C. 3, 27, 9:

    cavum,

    id. Ep. 1, 7, 33:

    praesepia,

    Verg. E. 7, 39:

    urbem,

    id. A. 2, 749:

    Macedoniam,

    Nep. Eum. 6, 1:

    pugnam (shortly before, redire in pugnam),

    Liv. 37, 43:

    expeditionem,

    Suet. Claud. 1.—
    (β).
    With prep.:

    onerarias retro in Africam repetere,

    Liv. 25, 25 fin. Drak.:

    ad vada,

    Verg. Cul. 104:

    ad prima vestigia,

    Grat. Cyn. 245.—
    (γ).
    Absol.:

    quid enim repetiimus (sc. patriam)?

    Liv. 5, 51.—Freq. in medic. lang., to return, recur:

    morbi repetunt,

    Cels. 2, 1; 3, 22; 4, 4; 14 al. —
    II.
    Transf. (class.).
    A.
    To fetch, bring, or take back (cf. revoco).
    1.
    Lit.:

    filium istinc repetere,

    Plaut. Truc. 4, 3, 72:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    Lysias est Atticus, quamquam Timaeus eum quasi Liciniā et Muciā lege repetit Syracusas,

    Cic. Brut. 16, 63:

    qui maxime me repetistis atque revocastis,

    id. Dom. 57, 144:

    navigo in Ephesum, ut aurum repetam ab Theotimo domum,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 7:

    ad haec (impedimenta) repetenda,

    Caes. B. C. 3, 76:

    aliquid ab Urbe,

    Suet. Calig. 39; cf.:

    thoracem Magni Alexandri e conditorio ejus,

    id. ib. 52 fin.:

    partem reliquam copiarum continenti,

    id. Aug. 16:

    alii (elephanti) deinde repetiti ac trajecti sunt,

    others were then brought and passed over, Liv. 21, 28:

    ut alium repetat in eundem rogum,

    Sen. Oedip. 61. —
    2.
    Trop., in partic.
    a.
    To take hold of or undertake again; to enter upon again; to recommence, resume, renew, repeat an action, a speech, etc. (cf.:

    renovo, restauro): praetermissa repetimus, incohata persequimur,

    Cic. Fin. 5, 19, 51:

    longo intervallo haec studia repetentem,

    id. Fat. 2, 4; id. Att. 15, 11, 1:

    oratio carens hac virtute (sc. ordine) necesse est multa repetat, multa transeat,

    Quint. 7, prooem. §

    3: ad verbum repetita reddantur,

    id. 11, 2, 39 et saep.:

    eadem vetera consilia,

    Cic. Verr. 1, 6, 17:

    hoc primus repetas opus, hoc postremus omittas,

    Hor. Ep. 1, 6, 48:

    susurri Compositā repetantur horā,

    id. C. 1, 9, 20:

    relicta,

    id. Ep. 1, 7, 97:

    verba,

    Ov. H. 20, 9:

    audita,

    id. ib. 20, 193:

    repetitum Mulciber aevum Poscit,

    id. M. 9, 422:

    auspicia de integro,

    Liv. 5, 17:

    pugnam,

    id. 10, 36 acrius bellum, Just. 12, 2, 13:

    iter,

    Ov. A. A. 3, 747:

    sollemnia,

    Tac. A. 3, 6 fin.:

    spectacula ex antiquitate,

    to restore, Suet. Claud. 21; cf.:

    genera ignominiarum ex antiquitate,

    id. Tib. 19:

    legatum,

    Dig. 30, 1, 32:

    usum fructum,

    ib. 7, 4, 3.— With de:

    de mutatione litterarum nihil repetere hic necesse est,

    Quint. 1, 7, 13.— With object-clause:

    repetam necesse est, infinitas esse species,

    Quint. 6, 3, 101; 46: ut repetam coeptum pertexere dictis, Lucr. 1, 418; cf.:

    commemorare res,

    id. 6, 936.— Poet.: rĕpĕtītus, a, um, as an adv., repeatedly, anew, again:

    repetita suis percussit pectora palmis,

    Ov. M. 5, 473; 12, 287:

    robora caedit,

    id. ib. 8, 769:

    vellera mollibat longo tractu,

    by drawing out repeatedly, id. ib. 6, 20; cf.:

    haec decies repetita placebit,

    Hor. A. P. 365. —
    b.
    In discourse, to draw, deduce, derive from anywhere; to go back to, begin from anywhere (cf. deduco):

    populum a stirpe,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    repetere populi originem,

    id. ib. 2, 1, 3:

    ipsius juris ortum a fonte... stirpem juris a naturā,

    id. Leg. 1, 6, 20:

    usque a Corace nescio quo et Tisiā,

    id. de Or. 1, 20, 91; 2, 2, 6:

    ab ultimā antiquitate,

    id. Fin. 1, 20, 65:

    brevis erit narratio, si non ab ultimo repetetur,

    id. Inv. 1, 20, 28; Quint. 5, 10, 83:

    aliquid a Platonis auctoritate,

    Cic. Tusc. 5, 12, 34:

    ingressio non ex oratoriis disputationibus ducta sed e mediā philosophiā repetita,

    id. Or. 3, 11:

    res remotas ex litterarum monumentis,

    id. Inv. 1, 1, 1: initia amicitiae ex parentibus nostris, Bithyn. ap. Cic. Fam. 6, 16 init.:

    verba ex ultimis tenebris, ex vetustate,

    Quint. 8, 3, 25; 11, 1, 49; 1, 4, 4:

    alte vero et, ut oportet, a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18:

    tam longa et tam alte repetita oratio,

    id. de Or. 3, 24, 91; id. Rep. 4, 4, 4:

    repetam paulo altius, etc.,

    id. Clu. 24, 66:

    altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 286; so,

    altius,

    Quint. 5, 7, 27; 6, 2, 2; 11, 1, 62; Suet. Ner. 2:

    transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumere,

    Cic. de Or. 3, 40, 160; so,

    longe,

    id. Fam. 13, 29, 2; id. Div. 2, 58, 119:

    longius,

    id. Inv. 1, 49, 91; Quint. 5, 7, 17; 5, 11, 23:

    repetitis atque enumeratis diebus,

    reckoned backwards, Caes. B. C. 3, 105; so,

    repetitis diebus ex die vulneris,

    Dig. 9, 2, 51, § 2:

    repetitā die,

    ib. 10, 4, 9, § 6; 39, 2, 15, § 31; 43, 19, 1, § 10; 22, 4, 3.—
    c.
    Repetere aliquid memoriā, memoriam rei, or (rarely without memoriā) aliquid, to call up again in the mind; to call to mind, recall, recollect (cf.:

    revoco, recordor): cogitanti mihi saepenumero et memoriā vetera repetenti,

    Cic. de Or. 1, 1, 1; id. Fam. 11, 27, 2; id. Rep. 1, 8, 13; Verg. A. 1, 372:

    repete memoriā tecum, quando, etc.,

    Sen. Brev. Vit. 3, 3; cf. with object-clause: memoriā repeto, diem esse hodiernum, quo, etc., Scipio Afric. ap. Gell. 4, 18, 3; Quint. 1, 6, 10:

    repete temporis illius memoriam,

    Cic. Deiot. 7, 20; id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    memoriam ex annalibus,

    Liv. 8, 18:

    veteris cujusdam memoriae recordationem,

    Cic. de Or. 1, 2, 4.—Without memoriā:

    reminisci quom ea, quae tenuit mens ac memoria, cogitando repetuntur,

    Varr. L. L. 6, § 44 Müll.:

    si omnium mearum praecepta litterarum repetes, intelleges, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

    supra repetere et paucis instituta majorum disserere,

    Sall. C. 5, 9:

    unde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus,

    Prop. 1, 18, 5:

    cum repeto noctem, quā, etc.,

    Ov. Tr. 1, 3, 3:

    te animo repetentem exempla tuorum,

    Verg. A. 12, 439.— With object-clause:

    repeto, me correptum ab eo, cur ambularem,

    Plin. Ep. 3, 5, 16; 7, 6, 7; 13; Suet. Gram. 4:

    multum ante repetito, concordem sibi conjugem, etc.,

    Tac. A. 3, 33.— Absol.:

    inde usque repetens, hoc video,

    Cic. Arch. 1, 1:

    genitor mihi talia (namque Nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit,

    Verg. A. 7, 123; 3, 184.—
    B.
    To ask, demand, or take again or back; to demand or claim what is due (syn. reposco).
    1.
    In gen.
    a.
    Lit.:

    si quis mutuom quid dederit, fit pro proprio perditum, quom repetas,

    Plaut. Trin. 4, 3, 45; cf. id. ib. 5, 2, 7:

    suom,

    id. Ps. 1, 3, 63:

    neque repeto pro illā quidquam abs te pretii,

    Ter. Eun. 4, 6, 11:

    bona sua,

    Cic. Verr. 2, 3, 13, § 32:

    abs te sestertium miliens ex lege,

    id. Div. in Caecil. 5, 19:

    ereptas pecunias,

    id. ib. 5, 18; cf.:

    quae erepta sunt,

    id. Sull. 32, 89:

    mea promissa,

    id. Planc. 42, 101:

    obsides,

    Caes. B. G. 1, 31:

    urbes bello superatas in antiquum jus,

    Liv. 35, 16, 6:

    Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, Chii suum vindicant, Salaminii repetunt,

    Cic. Arch. 8, 19:

    Cicero Gallum a Verticone repetit, qui litteras ad Caesarem referat,

    applied again for, Caes. B. G. 5, 49:

    si forte suas repetitum venerit plumas,

    Hor. Ep. 1, 3, 18:

    nec repetita sequi curet Proserpina matrem,

    Verg. G. 1, 39:

    Politorium rursus bello,

    to retake, Liv. 1, 33, 3.—
    b.
    Trop.: qui repetit eam, quam ego patri suo quondam spoponderim, dignitatem, Cic. Fl. 42, 106; cf.:

    pro eo (beneficio) gratiam repetere,

    Liv. 1, 47:

    civitatem in libertatem,

    id. 34, 22, 11:

    parentum poenas a consceleratissimis filiis,

    Cic. Rosc. Am. 24, 67:

    ab isto eas poenas vi repetisse, aliquo,

    id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

    ut ne mors quidem sit in repetendā libertate fugiendā,

    in the effort to recover, id. Phil. 10, 10, 20:

    libertatem per occasionem,

    Liv. 3, 49; cf.:

    dies ille libertatis improspere repetitae,

    Tac. A. 1, 8:

    beneficia ab aliquo,

    Sall. J. 96, 2:

    honores quasi debitos ab aliquo,

    id. ib. 85, 37:

    repete a me rempublicam,

    take back from me, Suet. Caes. 78: repetitumque, duobus uti mandaretur consulum nomen imperiumque, it was demanded again, that, etc., Liv. 3, 33: se repetere, to recover one ' s self, Sen. Ep. 104, 6.—
    2.
    In partic., publicists' and jurid. t. t.
    a.
    Of the fetiales: repetere res, to demand back from the enemy things which they had taken as booty; hence, in gen., to demand satisfaction:

    (fetiales) mittebantur antequam conciperetur (bellum), qui res repeterent,

    Varr. L. L. 5, § 86 Müll.; Liv. 1, 32; 4, 30; 7, 6; 32; Cic. Off. 1, 11, 36:

    jure gentium res repeto,

    Sall. H. 3, 61, 17 Dietsch:

    amissa bello repetere,

    Just. 6, 6, 7; cf. clarigatio and clarigo. —
    b.
    In jurid. lang.: res repetere, to demand back or reclaim one ' s property before a court:

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2, 3.— Hence, transf., in gen., to seek to obtain, to reclaim: non ex jure manum consertum, sed magi' ferro Rem repetunt, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 277 Vahl.).—
    c.
    Pecuniae repetundae, or simply repetundae, money or other things extorted by a provincial governor, and that are to be restored (at a later period, referring to any bribed officer):

    L. Piso legem de pecuniis repetundis primus tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195; 2, 4, 25, § 56; id. Brut. 27, 106; id. Off. 2, 21, 75:

    quorum causā judicium de pecuniis repetundis est constitutum,

    id. Div. in Caecil. 4, 11:

    clames te lege pecuniarum repetundarum non teneri,

    id. Clu. 53, 148:

    pecuniarum repetundarum reus,

    Sall. C. 18, 3:

    oppugnatus in judicio pecuniarum repetundarum,

    id. ib. 49, 2:

    quā lege a senatore ratio repeti solet de pecuniis repetundis,

    Cic. Clu. 37, 104:

    accusare de pecuniis repetundis,

    id. Rab. Post. 4, 9; id. Clu. 41, 114:

    cum de pecuniis repetundis nomen cujuspiam deferatur,

    id. Div. in Caecil. 3, 10:

    de pecuniis repetundis ad recuperatores itum est,

    Tac. A. 1, 74 fin. —With ellipsis of pecuniis:

    repetundarum causae, crimen, lex,

    Quint. 4, 2, 85; 5, 7, 5; 4, 2, 15; Tac. A. 4, 19; 13, 43; 12, 22; 13, 33; id. H. 1, 77; 4, 45; Plin. Ep. 2, 11, 3:

    repetundarum reus,

    Val. Max. 9, 12, 7:

    repetundarum argui,

    Tac. A. 3, 33:

    accusare,

    Suet. Dom. 8:

    postulari,

    Tac. A. 3, 66; Suet. Caes. 4:

    absolvi,

    Tac. A. 13, 30:

    convinci,

    Suet. Caes. 43:

    damnari,

    Tac. A. 3, 70; 14, 28:

    teneri,

    id. ib. 11, 7: Pilius de repetundis eum postulavit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2 (for which, §

    3, de pecuniis repetundis): neque absolutus neque damnatus Servilius de repetundis,

    id. ib. §

    3: damnatum repetundis consularem virum,

    Suet. Oth. 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > repeto

  • 20 monstruosus

    mōnstruōsus (mōnstrōsus), a, um (monstrum), I) widernatürlich, unnatürlich, scheußlich, hominum partus, Lucr. (vgl. liberos, si debiles monstrosique editi sunt, mergimus, Sen.): corpus, scheußlich verstümmelt, Sen.: gentium facies (Plur.), Solin.: monstruosa et ridicula quaedam simulacra, Lact.: miracula, Min. Fel.: genera morborum, Sen.: margarita monstruosae magnitudinis, Macr.: ferculum longe monstruosius, Petron. – concubitus, libidines, Suet. – illa monstruosissima bestia, v. Affen, Cic. – II) übtr., seltsam, wunderbar, abenteuerlich, monstruosus vitā scriptisque, Suet.: quid monstruosius? Augustin.

    lateinisch-deutsches > monstruosus

См. также в других словарях:

  • loing — Loing, Longe. Loing de la ville, Procul vrbem, Procul ab vrbe. Loing du mur, Procul muro. De loing, Eminus, Elonginquo, De procul, Protinus. De loing estant caché, Procul ex occulto. D ici loing, Procul hinc. Fort loing, Protenus. Il y a fort… …   Thresor de la langue françoyse

  • chasteau — Chasteau, Castrum. Et est proprement ainsi appelé celuy qui a fermeture de tours et donjon au milieu, et ceinture de fossez, autrement est appelé maison plate. Mais quant aux maisons de Roy, le François courtisan les appelle toutes Chasteaux,… …   Thresor de la langue françoyse

  • extravaguer — Extravaguer, Extrauagari, Sub. propositum. Extravaguer, Sortir de propos, Pedem causa efferre, B. Extravaguer bien loing, Prolabi longius. Extravaguer et sortir hors de propos, Deerrare ab eo quod coepimus exponere. Extravaguer, et se mettre bien …   Thresor de la langue françoyse

  • sortir — Sortir, quasi Fortir, comme Super de {{t=g}}hupér,{{/t}} Foras ire, Procedere. Liu. lib. 23. Sortir, saillir hors, Exire, Procedere foras. In publicum procedere, Prodire. Et aussi Migrare ex quocunque loco. Comme à un qui est en un lieu ouvert,… …   Thresor de la langue françoyse

  • RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HOMO — a Rom. significatione varie novatur. In iure feudali is primatio dicitur, qui, accepto feudo, domino tenetur militare. Al. Vasallus, olim quoque Baro et leudes. Irem quilibet praediorum tenens. Etiam cliens, famulus. subditus quivis. Aliquando… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • GENTES — adversus quas Arnob. aliique scripsêre, seu Nationes, ut quorundam MSS. ἐπιγραφῆ habet, una eademque res. Infideles nempe omnes populi appellantur in V. T. libris Gap desc: Hebrew, et inde in Evangelistarum Apostolorum monumentis Ε῎θνη, quia viz …   Hofmann J. Lexicon universale

  • part — Part, Partus a pariendo. Part, et portion, Portio, Pars. Avoir part et portion, In societatem venire. Avoir part aux louanges, Participare laudes. Je y ay ma part, Est aliqua mea pars virilis. Qui n a nulle part, Exempt, Expers, Exors. Selon ma… …   Thresor de la langue françoyse

  • Список латинских фраз — В Викицитатнике есть страница по теме Латинские пословицы Во многих языках мира, в том числе в …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»